Kiedy patrzę na obraz poznańskiej artystki Julii Kapczyńskiej, przedstawiający Chrystusa trzymającego w rękach krwawiące serce, pamięć przywodzi opowieści o niezwykłych dziejach obrazów, będących przedmiotem kultu, adoracji. O wizerunku, który samowolnie opuścił kościół, bo upodobał sobie inne miejsce, o wołach, które wiozły obraz i nagle zatrzymały się wyznaczając miejsce budowy świątyni.
O krucyfiksie, który przypłynął strumieniem, by zwrócić wzrok niewidomej sierotce, czerpiącej wiadrem wodę. Otarłem się o te historie, gdy niespodziewanie na wildeckiej ulicy zostałem obdarowany wyżej wspomnianą pracą Julii Kapczyńskiej. Obraz powędrował do poznańskiej poetki Małgorzaty Łyssowskiej-Szczęsnej, dzięki niej znalazł się na spotkaniu Klubu Literackiego w siedzibie poznańskiego NOT-u, na ulicy Wieniawskiego, na imprezie poświęconej m.in. tematyce związanej z wojną na Ukrainie. Tu spontanicznie „oklejono” płótno, umieszczając na nim (też na odwrocie) wiersze poświęcone walce i cierpieniu ukraińskiego narodu. W spotkaniu wzięli udział m.in. Paweł Kuszczyński, Jan W. Malik, Marek Słomiak, Edyta Kulczak, Maciej Grela i inni. Był i debiut Sławomiry Sobkowskiej-Marczyńskiej. Z poznańskiego NOT-u obraz noszący odtąd znamiona jakby przemieszczającej się ikony „zawędrował” do Pobiedzisk, gdzie w Salonie Artystycznym im. Jackowskich odbyło się spotkanie poświęcone Ukrainie oraz rocznicy Ludwika van Beethovena. Magdalena Blumczyńska przedstawiła gościa-poetkę malarkę Natalię Rostowcewą. Czytano wiersze ukraińskie, zaprezentowały także swoje teksty trzy poznańskie poetki: Krystyna Mikołajewska, Danuta E. Dachtera, Małgorzata Łyssowska-Szczęsna. Wiersze czytali również: Jan W. Malik, Paweł Kuszczyński, Sławomir Krzyśka. Andrzej Haegenbarth obdarował Salon swoją natchnioną pracą z cyklu dziejów Heliosa.
Daromiła Wąsowska-Tomawska uderzyła w klawisze, wysłuchaliśmy fragmentu „Sonaty Księżycowej” Ludwika van Beethovena, wykonanej na zabytkowym fortepianie darowanym Salonowi przez szanowaną, poznańską familię Knapowskich, a działo się to w siedzibie firmy „Palmark” (Basi malarki i Marka Płończaków…) Spotkanie prowadzili Daromiła Wąsowska Tomawska i Jerzy Grupiński. Wędrująca ikona (napiszmy z pewnym ryzykiem) wzbogaciła się o kolejne teksty i w rękach swej strażniczki Małgorzaty Łyssowskiej-Szczęsnej wróciła do Poznania. Tu, na następnej imprezie, wzbogaciła się o tekst Jerzego B. Zimnego.
Małgorzata opisała wierszem dzieje naszego obrazu: Szłam z Chrystusem / A On coraz bardziej ciążył / ludzkimi cierpieniami / wojen wszelkich ofiarami / Zwolniłam kroku spojrzałam… /wokół zawieszony na świeżych liściach spokój / Wiosenne odrodzenie…/ złowieszczy niepokój we mnie…/ (fragment wiersza „Szłam z Chrystusem”).
Zapewne nieostatni to tekst związany z naszą ikoną, nieostatnia to jej przygoda…
Wkleiliśmy m.in. jeszcze pełen ekspresji wiersz Eugeniusza Tomana pt. „Czas wyjść ze strefy cienia”. Parafrazując łacińską sentencję „Habent sua fata” - w słowa - mają swoje dzieje i obrazy chce się też przypomnieć niedawny, niezwykły finisaż wystawy prac Grażyny Kielińskiej w poznańskiej galerii „Kreatura”, od lat prowadzonej przez mecenasa Andrzeja Maciejewskiego. Artystka (też i autorka świetnych wierszy) na koniec spotkania autorskiego obdarowała swoich gości obrazami, zachęcając: „Wybierzcie sobie Państwo…“.
Uszczęśliwieni rzuciliśmy się na ściany galerii zrywając i unosząc wybrane prace.
I w sieci i na papierze, liczne wybory tekstów poświęconych Ukrainie… Oczekiwana antologia wierszy środowisk literackich, powstająca na linii Warszawa-Kraków; inicjatywa Tadeja Karabowicza kustosza skansenu ukraińskiego w Holi, wybór poetów ukraińskich w opracowaniu Kaliny I. Zioły. Z inicjatywy Teresy Tomsi i Mariusza Grzebalskiego dyrektora wydawnictwa Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Kultury w Poznaniu powstaje antologia pt. „Czas pojąć ten świat, czas ukoić ból”, w której opublikują wiersze Adrianna Szymańska, Andrzej Sikorski, Elzbieta Juszczak, Eugeniusz Toman, Irena Knapik-Machnowska, Irmina Kosmala, Jan Sochoń, Janusz A. Kobierski, Jerzy Grupiński, Katarzyna Kuroczka, Maciej Krzyżan, Małgorzata Mikos, Mariusz Olbromski, Rafał Jaworski, Rafał Żebrowski, Renata T. Korek, Teresa Tomsia, Wacław Buryła. Teksty wspomnianych twórców zostały wybrane z publikacji nadesłanych do paryskiego, internetowego portalu „Recogito”, prowadzonego przez pallotyna Marka Wittbrota, którego mieliśmy okazję gościć w Klubie Literackim w poznańskim Zamku. W posłowiu pisanym do antologii przez Teresę Tomsię czytamy, że Marek Wittbrot jest autorem fotografii, które znajdą się w omawianym wyborze. Twórca eksponował swoje zdjęcia między innymi w paryskim Atelier Visconti i w łódzkim Muzeum Kinematografii. Jest autorem wielu tekstów poświęconych sztuce i literaturze (w 2021 r. wydał wraz z Pawłem Huelle „Rozmowy nad Motławą, Sekwaną i Wezerą”, „Reprezentować samego siebie: Maciej Niemiec in memoriał”; 2015 r.)
W roku 2018 ukazały się jego książki „W cieniu wieży Eiffla” i inne rozmowy oraz „O włóczęgostwie i innych przypadłościach”, najnowsza publikacja z 2021 r. to „Kręgi i progi”. Nasza współpraca literacka na linii Poznań-Paryż, jakiej się kiedyś podjęłam, przyniosła przez dwie dekady różnorodne realizacje w książkach poetyckich czy eseistycznych, a dziś również okazuje się owocna - pisze Teresa Tomsia.
Tak się rodzi nadzieja. Tyle prac, życzliwych akcji, aktów bezinteresownej pomocy - podanych rąk, otwartych serc… Stąd i przekonanie, wiara, że nie na próżno… Jak w wierszu zamieszczonym w „Protokole Kulturalnym”, którego autorem jest Tadej Karabowicz...
Błogosławiona ręka odwróci wojnę
jak odwracała burzę na morzu
Ocali łaską wiary idących po wodzie.
By spełniła się odwaga i męstwo
nad przepaścią jarzma.
(Irmos)