O momentu założenia przez biskupa Alberta w 1201 roku Rygi, aż do początku XX wieku, kiedy ostatecznie wprowadzono nowożytne, a więc głównie z udziałem dalekosiężnej artylerii i lotnictwa metody walki, to największe miasto Inflant przeżywało 10 oblężeń. Pierwsze miało miejsce w 1210 roku za sprawą Kurów (Ryga była wówczas twierdzą niemiecką, w której służyli podbici Liwowie), ostatnie w 1812 roku, kiedy to wojska napoleońskie oblegały, choć z dużej odległości, to miasto. Tylko raz, ów legendarny, niezdobyty gród poddał się. Nastąpiło to właśnie w czasie Wojny Północnej (1700 - 1712).

Ukazał się ostatni tom z cyklu Encyklopedie Wileńskie. Tym razem jego tematem stała się nauka i uczeni Ziemi Wileńskiej. Kilka ostatnio wydanych pozycji z tej serii to encyklopedie poświęcone wojsku i wojskowym, prasie wileńskiej, teatrowi i muzyce. Ta ostatnia, tak jak poprzednie również powstała dzięki Mieczysławowi Jackiewiczowi, który pracowicie zebrał i opracował hasła, sięgając do wielu źródeł z różnych epok historycznych.
Jest wielką sprawą, że Wilno, ten ważny ośrodek nauki i kultury na ziemiach północno-wschodnich, gdzie studiować mogli przedstawiciele czterech głównych narodowości, to jest polskiej, litewskiej, białoruskiej i żydowskiej, odnalazł się na kartach tej książki. Najstarszy uniwersytet w cesarstwie rosyjskim, w pewnym okresie, używając dzisiejszej nomenklatury, górował w rankingu nad Uniwersytetem Jagiellońskim.

Pierwsze wzmianki w źródłach historycznych o Iwacewiczach, położonych na Polesiu, nad rzeką Hrywdą – lewym dopływem Szczary, pochodzą z XV wieku. Należały one wówczas do Michała Paca. Jego córka Anna wniosła je w wianie  Mikołajowi Iliniczowi, który zmarł w 1500 roku. Po raz wtóry zostały one wymienione w1528 roku w Metryce Wielkiego Księstwa Litewskiego jako jedna z licznych posiadłości Mikołaja Ilinicza, syna Mikołaja i Anny z Paców, władającego również Lintupami, Rzepichowem, Szyłowiczami, Gowieniczami, Rzeczycami i innymi majątkami, które wkrótce musiał sprzedać, aby spłacić długi zaciągnięte u licznych kupców.  W 1559 roku dobra iwacewickie należały do Jana Wiktorzyna, sędziego słonimskiego, starosty skidelskiego i mostowskiego, od którego odkupili je Sapiehowie w 1594 roku i w ich rękach były one mniej więcej do połowy XVIII wieku. W 1750 roku właścicielami Iwacewicz byli już Gołuchowscy, bowiem w tymże roku ufundowali oni tamtejszy kościół.

– Trzeba realnie powiedzieć, że nasi intelektualiści nie sformułowali żadnej idei, za którą młody człowiek mógłby pójść i zaryzykować życiem i zdrowiem. Brakuje nam fachowców od polityki. Każdy człowiek z ulicy może się zrobić głównym opozycjonistą, mając charyzmę i mniej strachu niż inni. W latach 90.  XX wieku takim przywódcą wydawał się Zenon Paźniak, ale wyemigrował. W pewnym momencie przestraszył się, co go może spotkać - mówi opozycyjnie nastawiony Andrzej Khadanowicz z Białorusi.

Książę Witold sprowadził śniadolicych z Krymu.
Jako gwardia przydoczna stali za nim murem.
Zachowali przez wieki swój język, kulturę,
neofitów nie chłonąc. To religii wymóg.

W centrum Trok się wyróżnia budynek drewniany,
karaimska świątynia, kinesą nazwana.
Ornamenty roślinne widnieją na ścianach.
Na podłodze ścielą się puszyste dywany.

Schludne domki zwrócone szczytem do ulicy.
W każdym z nich są trzy okna w przemyślanym szyku:
Bogu, księciu po jednym, oraz domownikom.

Nadal słyną z dorodnych sadów i ogrodów.
Zajmują się garbarstwem, a także rzemiosłem
artystycznym. Pamiętam do dziś smak ich potraw.
2010

W tym roku, w wielu regionach świata wstrząsy społeczno-polityczne nabrały takiego tempa, że biorąc pod uwagę cykl wydawniczy Świata Inflant, moje prezentacje w momencie druku mogą być już nieaktualne. Niemniej trendy tych przemian są dość zdeterminowane i nieodwracalne. Nie będę pisać o tym co się dzieje w krajach arabskich Bliskiego i Środkowego Wschodu czy w Grecji, ale chciałbym skupić się na rejonie nam najbliższym z racji zainteresowań naszego Bractwa.
Wydaje się, że po wprowadzeniu ostrych restrykcji oszczędnościowych, Estonia i Łotwa wychodzą z kryzysu. Niejasna sytuacja wytworzyła się i pogłębia na Litwie. Kraj ten pogrąża się w nastrojach nacjonalistycznych, pogarszając swe stosunki z sąsiadami.

W dziejach Rosyjskiej Prawosławnej Cerkwi wystąpiły trzy raskoły, czyli rozłamy, to jest naruszenia pokoju i jedności Kościoła ze względów obrzędowo – rytualnych, ale też w istocie z przyczyn politycznych. Mimo tych rozłamów zachowano w zasadzie podstawową naukę o dogmatach i sakramentach, często jednak różnie interpretowanych. Po dokładniejszych analizach można stwierdzić, że ta druga, polityczna przyczyna okazała się we wszystkich przypadkach pierwotną i podstawową. Ilekroć polityka wkracza do Kościoła, szczególnie lokalnego, o organizacji w znacznym stopniu zależnej od państwa, a takimi ze swej natury są narodowe Kościoły prawosławne, tylekroć zaczyna dziać się w nim źle.

W dziejach Rosyjskiej Prawosławnej Cerkwi wystąpiły trzy raskoły, czyli rozłamy, to jest naruszenia pokoju i jedności Kościoła ze względów obrzędowo – rytualnych, ale też w istocie z przyczyn politycznych. Mimo tych rozłamów zachowano w zasadzie podstawową naukę o dogmatach i sakramentach, często jednak różnie interpretowanych. Po dokładniejszych analizach można stwierdzić, że ta druga, polityczna przyczyna okazała się we wszystkich przypadkach pierwotną i podstawową. Ilekroć polityka wkracza do Kościoła, szczególnie lokalnego, o organizacji w znacznym stopniu zależnej od państwa, a takimi ze swej natury są narodowe Kościoły prawosławne, tylekroć zaczyna dziać się w nim źle.

Najwspanialsze ruiny na Białorusi – o ile ruiny można nazwać wspaniałymi – znajdują się w Różanach, małym miasteczku leżącym w prużańskim rejonie, przy szosie biegnącej z Brześcia do Słonimia.  Ruiny te, to szczątki wspaniałej niewątpliwie rezydencji Sapiehów, wzniesionej jako zamek przez kanclerza wielkiego litewskiego, Lwa Sapiehę, w początkach XVII wieku, a w latach 1784-1788 przebudowanej na klasycystyczny pałac.

Polskie środki masowego przekazu poinformowały szeroko o Pańskiej reakcji na fakt ujawnienia przez polską prokuraturę białoruskim śledczym informacji o kontach bankowych Alesia Bialackiego, szefa Centrum Praw Człowieka „Wiasna”. – Jak relacjonowano, było Panu z tego powodu „zwyczajnie bardzo przykro”. Ale reakcja nie ograniczyła się do osobistej przykrości szefa Prokuratury Generalnej. Zdymisjonował Pan (lub skłonił do dymisji) dwu odpowiedzialnych pracowników PG (Krzysztof Karsznicki i Anna Wiśniewska), a wobec trzeciego wdrożył postępowanie dyscyplinarne (Anna Adamiak) – „za nieuwagę, nierzetelność i brak kompetencji”.

To najbardziej litewskie miasto w całej Liwie.
Drugie co do wielkości. Przy zamku wyrosło,
tam, gdzie Niemen i Wilia łączą swoje losy.
Książę Witold mu nadał prawa magdeburskie.

Kościoły różnych wyznań, cenne, zabytkowe
i rozliczne muzea z ważnych zbiorów znane.
Na Starówce przepięknie odrestaurowane
kamieniczki gotyckie i renesansowe.

Maironisa figura przechodniami gwarzy.
Uroczego ratusza budowla wspaniała,
mury miejskie, szczątkowe i Baszta Młynarzy.

Osiem znanych teatrów, prezydencki pałac...
Może dawna stołeczność znów miastu się marzy?
Reputacja mieszkańców wiele by zyskała.
2010

Autor, znany w literaturze polskiej jako świetny prozaik, jest jakby z natury swego powołania fascynatem odrębności, unikatowości, szczegółowości. Nic też dziwnego, że z obsesyjną wręcz pasją wyławia z morza literatury i para–literatury z terenów dzisiejszej Łotwy zjawiska marginalne, a przynajmniej nie powszechne. Już tytuł jego rozprawy:
”Historia literatury łotewskiej i łatgalskiej” jest swoistym przeakcentowaniem tej drugiej, o ile ona rzeczywiście samoistnie dziś istnieje, a nie jest tylko domeną podobnych do T. Zubińskiego, hobbystów. W pierwszym rozdziale pt. Łotwa przedstawia się czytamy o dwujęzyczności tej literatury, o narracji dwutorowej i równoległej jednocześnie (s.7), podczas gdy w istocie literaturze łatgalskiej poświęcony jest jeden, niezbyt skądinąd obszerny (21 na 260 stron całej książki) rozdział Młodsza siostra w języku i literaturze – Łatgalia.

Zbiór esejów Tadeusza Chrzanowskiego (1926–2006) pt. Kresy, czyli obszary tęsknot to nasycone pozytywną emocją, gęste od szczegółów, ale nacelowane jednak na wychwycenie istoty, opowieści o wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej, lecz nie w kategoriach militarno-politycznych, tylko narodowo-kulturowych. Autor, choć nie omija polityczno-ekonomicznych waśni, to jednak skupia się na opisaniu i zrozumieniu wspólnoty doświadczeń, wywiedzionych z ogromnych, niekończących się, samych wręcz będących końcem (Samuel Bogumił Linde: Kres to zaznaczone granice, naznaczony koniec, cel) Kresów.

Tekst ten napisałem kilkadziesiąt lat temu. W znacznej części nie dotyczy on wprawdzie tego, co działo się na terenie Inflant i krajów przyległych (jak Białoruś), ale przedstawia dzieje ludzi, którzy nieraz od wieków mieszkali na tamtych terenach, a po drugiej wojnie światowej musieli je opuścić. Tych, których zmuszono do porzucenia Kresów Wschodnich były setki tysięcy.
Szukając źródeł mego rodu, szczególnie wśród dokumentów znajdujących się w Litewskim Archiwum Historycznym w Wilnie, ustaliłem, że moi przodkowie przyjechali w roku 1636 z województwa krakowskiego na wschodnie tereny Wileńszczyzny, gdzie kupili ziemię i zamieszkiwali ponad 250 lat, także w rdzennych Inflantach (Łotwa, Estonia), a gdy Polska odzyskała niepodległość po rozbiorach, ponownie na Wileńszczyźnie i Ziemi Nowogródzkiej (Czarna Ruś). Przegnani z tamtych stron decyzją układu z Jałty, znaleźliśmy się ostatecznie na terenach dorzecza Pregoły, wszak rzeki Guber i Łyna do niej wpływają.

Książe Witold wzniósł zamek we francuskim stylu.
W nim ówcześni książęta i królowie trwali.
Zniszczyły go działania wojenne Moskali.
Przez wieki był w ruinie. Dziś odnowy chwile.