Chowańszczyzna wciąż aktualna

Ta ubrana w historyczny kostium inscenizacja jest aluzją do współczesności. Terminem „chowańszczyzna" do tej pory określa się w Rosji potocznie wszelkie krwawo tłumione próby zamachu na władzę. A tych, jak wiemy z mediów, za naszą wschodnią granicą ciągle nie brakuje.
Akcja pięcioaktowej opery została usytuowana pod koniec XVII wieku, w czasach panowania cara Piotra Wielkiego. Jej tematem jest konflikt pomiędzy wspieranymi przez starowierców strzelcami, na których czele stanął spokrewniony z carską rodziną książę Chowański, a otwartym na nowe porządki, tak w stylu życia, jak i rządzenia, Piotrem.
Bohaterem, inaczej, niż w poprzedzającym ją „Borysie Godunowie", jest tu społeczeństwo - strzelcy, starowiercy, lud moskiewski. Stąd najpiękniejsze w spektaklu są sceny zbiorowe, delikatnie brzmiące śpiewy chóralne, a wszystko w urzekającej poezją oprawie plastycznej.
Ale najwspanialsza jest muzyka. Musorgski nie zdążył dokończyć opery, pozostawiając tylko wyciąg fortepianowy. Nad partyturą pracowali potem - Nikołaj Krymski Korsakow, Igor Strawiński, Maurice Ravel. Ostatecznie zwyciężyła jednak najbliższa klimatowi muzyki Musorgskiego wersja instrumentalna Dmitrija Szostakowicza.
Już uwertura bardzo subtelnymi dźwiękami ilustrująca piękno  budzącego się dnia, oszałamia urodą delikatnych smyczków, przyłączających się potem lirycznych fletów, porywającej do życia trąbki; zniewala niezwykłym pięknem i wywołuje prawie realną wizję świtu nad rzeką Moskwą. Ta muzyka niemal fizycznie dotyka słuchacza, unosi go w świat przedstawiany na scenie. Orkiestra Narodowego Akademickiego Teatru Wielkiego Opery i Baletu Republiki Białorusi w Mińsku gra tak wspaniale, że cokolwiek działoby się na scenie, widz i tak wyszedłby z teatru zauroczony.
Tymczasem i na scenie jest ciekawie. Przede wszystkim dzięki wielkiej urody głosom artystów- lirycznemu a zarazem mocnemu sopranowi Maliny Lichoszerst w roli Emmy, przejmująco brzmiącym basom Olega Mielnikowa jako Księcia Chowańskiego i Wasilija Kowalczika jako Dosifieja, przywódcy starowierców, a także interesującemu tenorowi Aleksieja  Mikutiela czyli Andrzeja Chowańskiego, a przede wszystkim silnemu, przejmującemu dramatyzmem  mezzosopranowi Natalii Akininej, wspaniale także aktorsko wcielającej się w postać Marfy; tajemniczej, tragicznej i wzniosłej. To z pewnością najciekawsza kreacja w tym przedstawieniu.
Choć tańczy świetnie i zachwycająco wygląda, kompozycję spektaklu, zakłóca trochę balet. Do klimatu i stylistyki tej akurat inscenizacji wystarczyłby w zupełności subtelny ruch sceniczny chóru. Sceny chóralne nie tylko brzmią wspaniale, ale i tak też prezentują się wizualnie. Reżyser Oleg Mielnikow i scenograf Wiaczesław Okuniew wspólnie wywołali z przeszłości urzekający, pełen emocji i napięć świat, w którym liryzm przeplata się z dramatyzmem a miłość ze zbrodnią. I oczarowali widzów.

Anita Nowak
„Chowańszczyzna" Modesta Musorgskiego   na XX Bydgoskim Festiwalu Operowym pisze

Narodowy Akademicki Teatr Wielki Opery i Baletu Republiki Białorusi w Mińsku, Modest Musorgski: Chowańszczyzna, ludowy dramat muzyczny, libretto: Modest Musorgski, kierownictwo muzyczne: Gienaddyj Probatorow, reżyseria: Margarita Izborska-Jelizariewa, scenografia: Wiaczesław Okuniew, kierownictwo chóru: Nina Domanowicz, choreografia: Natalia Furman; realizatorzy wznowienia 2010: dyrygent: Wiktor Płoskina, reżyseria: Oleg Mielnikow, scenograf: Aleksandr Kostiuczenko, asystent reżysera: Andriej  
Iwanow, repetytor baletu: Tatiana Szemetowiec

Postaci: kniaź Iwan Chowański: Oleg Mielnikow, kniaź Andrzej Chowański: Aleksiej Mikutiel, kniaź Wasilij Glicyn: Siergiej Frankowskij, Szłakowityj, bojar: Wladimir Pietrow, Dosifiej, przywódca starowierców: Wasilij Kowalczik, Marfa, starowierczyni: Natalia Akinina, pisarz: Janosz Nalepa, Gemma, młoda Niemka: Malina Lichoszerst, Warsonofiew, zaufany Glicyna: Dmitrij Trofimiuk, Kuźka: Jurij Bołotko, Streszniew, bojarowicz: Siergiej Łazariewicz, 1. strzelec: Dmitrij Trofimiuk, 2. strzelec: Oleg Gordyniec,

Spektakl prezentowany 9.05.2013 na Bydgoskim Festiwalu Muzycznym w Operze Nowa w Bydgoszczy