Archiwum

Paweł Kuszczyński - Krytyczny liryk

0 Dislike0
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Czytając wiersze, felietony, recenzje krytycznoliterackie Stefana Jurkowskiego zauważamy, że nie przywiązuje się on do wartości, a szczególnie do tych wątpliwych / koniunkturalnych. Ma wiele z buntownika. W jego oglądzie świata, ludzi jest coś z Mrożka, który na spotkaniu polskich pisarzy fetujących Friedricha Durrenmatta – poprosił by zapytano bohatera wieczoru Co słychać?; Jakże osobny pozostał Mrożek wśród uczestników...
Sam Jurkowski przychodzi nam z pomocą: Piszę dla potwierdzenia własnej wartości jako człowieka i jako artysty. Zmusza mnie do tego osobliwa wrażliwość, z jednej strony afirmacja, z drugiej bunt wobec rzeczywistości, wobec codziennej obłudy, a także pewien sceptycyzm... Piszę o miłości, nienawiści, śmierci, ale też o szczęściu, które wynika już z samego istnienia, choćby ono było niekiedy uciążliwe czy nawet bolesne.
Wszechobecne jest we mnie przemijanie. Nawet w wierszach o miłości czai się przeczucie utraty, dochodzi do głosu lęk przed jej końcem, obawa przed niemożnością porozumienia.
A jednak nieustająco podejmuje próby. Treść jego utworów poetyckich pełna jest pytań egzystencjalnych, godzenia życia z losem. To przecież pytania „prowadzą" naszą wiedzę do przodu., umożliwiając postęp. Jesteśmy mądrzejsi o pytania.
Udzielając odpowiedzi, korzystamy z wiedzy nabytej przez nas od innych, lub rzadziej z rzeczy przez nas wcześniej zauważonych, a niekiedy stworzonych.

Bohater tego tekstu jest osobą na wskroś krytyczną, zdawać się nieraz może, że zbytnio. W jego postawie jest wiele ze Stańczyka. No i ten humor, ironia, a także autoironia mają w jego wierszach ważne / poczesne miejsce: w zdumieniu, watpliwościach jest najwięcej nas. Rzadko pokazuje otwarcie swą twarz. W jego utworach panuje / króluje gra wyobraźni, a jakże mogłoby być inaczej. Sztukę bowiem nobilituje pomysł. Wyobraźnią żywi się każda twórczość, a poetycka osobliwie. O tym wie doskonale Stefan Jurkowski. Ważne / doniosłe treści wypowiada jego poezja: o miłości – tym najważniejszym uczuciu człowieczym (dla którego jest tyle miejsca na tym świecie), ale dotkniętym niepewnością trwania;
o samotności, która jest ważnym człowieczym wyborem.
Trwanie -  będące kontynuacją wartości, odnosi się do czasu teraźniejszego i wyboru przyszłości, wypełnionej dobrą mądrością. Poeta ma świadomość niewyrażalności wszystkiego słowami, ale ciągle próbuje, i walkę o wybranie najwłaściwszego słowa będzie kontynuował przez cały czas twórczości.
Ciągłość - określana jako następujące po sobie przemiany - jasności, ciężaru, dźwięków, kształtów:ciągłość wciąż innego oblicza.
Jest w tym optymizm. Jesteśmy więksi o Wybór.

W swym dorobku poetyckim ma autor 16 książek., w każdej z nich znajdujemy wiersze znamionujące kunszt poetycki. Stefan Jurkowski to twórca rozpoznawalny, stwierdzają to krytycy już od 1987 roku, kiedy wydany został pierwszy wybór wierszy pt. Światy równoległe".
Pisanie poezji jest piękną chorobą, używając określenia Mieczysława Jastruna.
Życie nasze jest przepełnione paradoksami: wiemy - nie wiemy, patrzymy – a nie widzimy, a jeśli wiemy, widzimy to zawsze inaczej, jak w wierszu „Spotkaliśmy się na chwilę":

choć nie wiedzieliśmy
nic o sobie aż wiedzieliśmy wszystko -
czas istnieć przestaje
                                 wypełnia się nami przestrzeń
nawet niebo – też nasze – nad tym starym miastem
które wznosimy jakby mimochodem
i poczynamy z zupełnego przypadku
tylko kto w nim zamieszka
zaludni ulice naszej wyobraźni
będzie patrzył milczał lub mówił o nadziei

I znów wątpliwość: jakie piękne ruiny po nas pozostaną

Czy w wierszu „Przypadek":

przez przypadek pojawiłem się tutaj
przez przypadek poznałem ciebie
przez przypadek ocalałem
przez przypadek umrę

czołgam się po pustyni
wokół drżą
iluzoryczne oazy
prężą się
nieistniejące drogowskazy

w tłumie podobnych sobie traperów pustyni
wśród drzew krajobrazów miast i nazw
których nie ma stoimy w miejscu
myśląc że biegniemy
nawet nasza śmierćjest nierzeczywista
i wciąż się powtarzano- punkt
na samoczynnie obracającym się kole
przypadku

Wiersze Jurkowskiego mają często postać rozmowy: autor rozmawia z sobą, z kobietami spotkanymi w życiu. Interesująco w formie lapidarium prezentuje poetów, których zna, spotyka i z którymi popija alkohol (wiersz „Poeci") :

z markiem w. lubię pić gorzałkę
anegdota krąży niczym sokół jest bezpiecznie

przy leszku ż. uciszają się nerwy
zaczynam lubić bliźnich ku swemu zdziwieniu
mija „chandra"

Nie znajdujemy w tych wierszach powagi, szczególnie tej służącej zakryciu defektów umysłu
( La Rochefoucauld )

Dokonania pisarskie Stefana Jurkowskiego zostały znacząco zauważone: jest laureatem wielu nagród, w tym m.in. siedmiokrotnym laureatem Łódzkich Wiosen Poetyckich,  laureatem  Międzynarodowego Listopada Poetyckiego a także Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka (1975) i Nagrody Poezji Dzisiaj (2006).
Jego wiersze znajdują się w wielu almanachach poezji i antologiach.

Wydawca: Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych - akant.org
We use cookies

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i doświadczeń użytkownika (Tracking Cookies). Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.