O książkach wartych zauważenia można dowiedzieć się często tylko drogą „pantoflową”. Bo nie wszystkie książki trafiają do księgarń, a jeśli już- to traktowane są po macoszemu, szczególnie tomiki poezji, upchnięte na ostatnią półkę.
Warto zwrócić uwagę na tomik Sławomira Krzyśki „Sny zebrane”(2013) wydany przez bydgoskie wydawnictwo „Świadectwo” pod redakcją Stefana Pastuszewskiego.
Szata graficzna i piękne czarnobiałe fotografie polskiego krajobrazu korespondują z merytoryczną stroną wierszy.
Poeta z Gniezna-matematyk- jest mistrzem lapidarności. Potrafi w krótkiej formie poprzez celne tropy poetyckie przekazać ontologiczno-metafizyczną stronę ludzkiego bytu.
„ W objęciach słońca
Boże nie pozwól duszy
oddać drodze prostej.
Krzyż włóż
i prowadź ścieżkami
do Ciebie” (…)
Miłym zaskoczeniem jest twórczość poetycka znanego tłumacza z serbochorwackiego i wydawcy(Agawa) – Grzegorza Łatuszyńskiego.
Jego trzy tomiki wierszy pod znamiennymi tytułami: „Twoja chwila”(2012), „Własna droga”(2013), „Na progu”(2014) zawierają poezję różnorodną formalnie i merytorycznie, pełną odnośników do polskich realiów jak i pierwiastków metafizyczno-ontologicznych, od mowy wiązanej „ocierającej się” o prozę, po wiersze klasyczne, rymowane, bogate w tropy poetyckie.
Bohater liryczny jak doświadczony mistrz, podąża drogą życia, prowadzony iluminacją rozumu, emocji, światłem, które pozwala dostrzec piękno i oddzielić dobro od zła.
(…)
„ Na skrzyżowaniu
każdy zmierza własną ścieżką
w swoje życie
w swój świat
w swój los”(…)
(„Na skrzyżowaniu” z tomiku „Na progu”)
Należy podążać za światem, którego źródłem jest słońce:
jego źródłem są gwiazdy
jego źródłem jest księżyc
jego źródłem jest wiedza
jego źródłem jest Bóg
(światło)
(………)
Agnieszka Syska z Warszawy w swoim ostatnim zbiorze wierszy „ Na ogród gorejący” (Miniatura 2013) zaskakuje umiejętnością łączenia wątków biblijnych z realistycznymi.
Pozorny chaos semantyczny, przypominający styl zapisu automatycznego o niezwykłej rytmice z powtarzaniem fraz, kojarzy się z szamańskim zaklinaniem i śpiewem. Wszak o poecie mówi się, że jest „szamanem słowa”.
(…)
jakaś podniebna rzeka płynie poprzez nas
(…)
dobrowieszczo wieszczy sobie
i sobie w nas
(…)
przywołuje jakiś język językami
płyń i nieś się rzeko
(…)
(„pieśń cherubinów”)
Bardzo ciekawą poezję nawiązującą do klasycznych form wiersza pisze Wojciech Wencel- poeta z Gdyni.
W książce „Oda do śliwowicy (Arcana 2013r.) będącej wyborem jego poetyckiej twórczości z lat 1992-2012 znajdziemy wiersze pełne wątków metafizycznych z odnośnikami biblijnymi, które splatają się z nurtem egzystencjalnym.
Tchnienie Absolutu przenika realia a miłość- antyteza nienawiści i śmierci- jest siłą kosmiczną wprawiającą w ruch słowa obleczone w piękną formę wiersza.
Źródłem dramatu polskiej historii- (Katyń, Wołyń)- jest nienawiść. Jednak miłość wypływająca z Absolutu, a której wyrazem jest rodzina i życie codzienne w danym miejscu i czasie, zwycięży.
Tę przewijającą się przez wszystkie wiersze myśl pointuje w trzynastozgłoskowym poemacie „Imago mundi” zamykającym książkę.
(…)
titi dzwoni komórka znak że pora wracać
tyle ludzkich pokoleń i tyle historii
słuchaj: wiatr nieustannie śpiewa na przystani
piosenkę o zbawieniu dla wszystkich pokornych
dla tych co uwierzyli że Bóg ich odkupił
i nie w stanie świętości lecz niewoli grzechu.
(…)
Interesująca poezję uprawia również Stanisław Nyczaj z Kielc. Jego ostatni tomik „Arcymiara” (Ston2-2014) a szczególnie rozdział „Wybiegam w przyszłość” nawiązuje do wątków kosmologicznych, ukazuje zagubienie człowieka w kosmosie.
A może kosmos to ludzkie „ego”?
(…) A ja gdy tak patrzę na ten wszechświat
w zwykłą ziemską pogodną noc
ledwie widzę nieprzeniknioną
gęstsza jeszcze od cmentarnej ciemności
z mnóstwem tlących się zniczy
I czuję
jakbym całym sobą wstępował
w mrożącą krew to znów duszną
zapierającą dech niemą otchłań
Godny polecenia do lektury jest tomik „Cienie na rozwietrze”- (Adam Marszałek. Toruń 2014) – poetki warszawskiej, Aldony Borowicz.
Wiersze o tematyce ontologiczno-egzystencjalnej zmuszają do zadumy nad kondycją człowieka i jego ostatecznego losu. A budowa wierszy: liczne tropy poetyckie. pointa zamykająca utwór, świadczy o doskonale opanowanym warsztacie twórczym.
(…)
jak zrozumieć ofiarowany nam czas
na obłaskawienie psa i światła
gdy już nie ma lotnych piasków
ani drzew wrastających w niebo
i śpiewu ptaków rozsypanych
w starej mowie traw
rośnie tylko kamień
( „w cieniu dekalogu”)
W prozie na uwagę zasługuje książka Bogdana Święcimskiego z Warszawy „ Od świtu po świt” wydana w dwóch wydawnictwach: LSW i Pisarze.pl
Akcja powieści toczy się w Warszawie, konkretnie w domu na Muranowie wybudowanym na gruzach dawnego getta.
Stąd symboliczno-oniryczny motyw unoszących się w kształcie chmury dawnych mieszkańców budynku.
Narrator- pisarz poprzez losy obecnych lokatorów ukazuje ich różne, moralne i polityczne, postawy. Klamrą spajającą różnorodne biograficzne wątki jest krzyk dziecka- narodzin i śmierci.
Aspekty moralne porusza również w swojej książce „Dekalog miłości” (Ston 2 2013) Elżbieta Strzałkowska z Gdyni. Każdy rozdział jest poświęcony jednemu z przykazań i ukazuje dylematy moralne bohaterów, ich decyzje życiowe jak choćby księdza, jednego z bohaterów książki.
I jeszcze warto zauważyć pojawiający się na rynku wydawniczym” od czasu do czasu” inny gatunek literacki, fraszki i aforyzmy.
Taki gatunek uprawia- między innymi- Elżbieta Jach ze Skarżyska Kamiennej ale i Aleksandra Petrusewicz poetka i prozaik ze Szczecina. W zbiorze fraszek „Szkiełkiem i okiem” (Volumin 2013 Szczecin) zaskakuje celnością spostrzeżeń ludzkich ułomności ale te ludzkie przywary ukazane są z humorem, często poprzez metaforyczną pointę:
„ gdy z macierzanki
niósł się zapach słodki
zazdrosna pokrzywa
siała o niej plotki”
(„Zawiść”).
Jak widzimy współczesna polska literatura, nie umiera, jak twierdzą sceptycy, trzeba tylko ją zauważyć, wydobyć książkę z ostatniej półki, przeczytać.