Luterańscy ingryjczycy
Pojęcie Ingrii, mające swój rosyjski odpowiednik Iżora, nie jest zbyt znane ani w kręgach historyków ani geografów. Choć była to ważna część Księstwa Nowogrodzkiego, przed Słowianami zasiedlona przez bałotfińskich Ingrów i Wotów, wprowadzona do atlasu świata przez Szwedów, którzy w latach 1629-1721 mieli tu swą trzecią inflancką gubernię- Ingermanlandię, to jednak unifikacyjny walec rusyfikacji ukrył ją pod paraliżującym świadomość, imieniem Regionu Petersburskiego („Świat Inflant" 2005, nr 16, s.1-3).
A przecież tu istniejącą jakby na przekór naturze, historii i logice imperialna metropolia powinna być obecnie, kiedy straciła swój stołeczny dla Imperium Rosyjskiego charakter, nazywana li tylko stOlicą Ingrii, choć zasięg jej oddziaływania wciąż jest znaczny: Północno-Zachodnia Rosja, Inflanty, Nadpregole, Karelia, Finlandia.
A jednak jest instytucja, która na co dzień wydobywa zapomniana nazwę Ingrii na światło dzienne. To Ewangelicko- Luterański Kościół Inrgii (Ewangeliczesko-Luteranskaja Cerkow Ingrii), samodzielny, rosyjski, choć świadomie nawiązujący do luteranizmu skandynawskiego. Siedzibą Biskupa Naczelnego i Synodu jest Sankt- Ptererburg, lecz parafie występują nie tylko w północno-zachodniej części Rosji, ale i w Nadpregolu (Obwód Kaliningradzki).
W zróżnicowanej konfesji ewangelicyzmu luterańskiego ingryjczycy reprezentują skrzydło konserwatywne, wywodzące się z tradycji staroluterańskiej jeśli chodzi o luteranizm okołoniemiecki, a w skali światowej z tradycji Kościoła Luterańskiego Synodu Missouri w Stanach Zjednoczonych. To właśnie ten amerykański Kościół liczący około 2.400.000 wiernych stanowi trzon Międzynarodowej Rady Luterańskiej (ok. 3.450.000 wiernych, 32 Kościoły członkowskie i jeden Kościół stowarzyszony).
Organizacja ta, zbierająca się w systemie delegowań raz na dwa lata, jest niezależna od Światowej Rady Luterańskiej, zrzeszającej z kolei Kościoły o dość różnych orientacjach, w tym o daleko idącym nachyleniu modernistycznym. Kościoły członkowskie powstałej w 1993 roku, Międzynarodowej Rady Luterańskiej to tzw. Kościoły wyznające, które deklarują „bezwarunkową wierność Pismu Świętemu jako natchnionemu i nietykalnemu słowu Bożemu oraz wyznaniu luterańskiemu zawartemu w Księdze Zgody jako prawdziwej i wiernej wykładni słowa Bożego". Nie uznają, podpisanej przez ŚRL i Kościół Rzymskokatolicki wspólnej deklaracji o usprawiedliwieniu i konsekwentnie nie angażują się w ruchy ekumeniczne, choć lokalnie nie są wrogie innym wyznaniom chrześcijańskim. Nie dopuszczają kapłaństwa kobiet, które mogą być jedynie kantorkami. Liczący 18.000 wiernych Kościół Ewangelicko-Luterański Ingrii ma na wzór Kościołów skandynawskich charakter episkopalny. Wyboru Biskupa Naczelnego dokonuje Synod.
Obecnie funkcję tę sprawuje biskup Arri Matwiejewicz Kuggapi. Proboszczów parafii ustanawia Rada Synodalna. Parafie skupione są w probostwach, będących odpowiednikiem rzymskokatolickiego dekanatu. Hierarchia duchowna jest jak w starym luteranizmie trójstopniowa: diakon, kapłan, biskup. Oprócz tego posługują katecheci i kantorzy. Kadry przygotowuje Instytut Teologiczny w Piotrogrodzie. Służba liturgiczna nosi tradycyjne alby, ksiądz stułę. Choć kapłanów nie obowiązuje celibat, to jednak- obok tytułu pastora - nazywani są z rosyjska ojcami (otiec). Poszczególne parafie prowadzą bardzo aktywną działalność społecznościową: diakonat charytatywny, szkoły sobotnio-niedzielne, katechizacje dorosłych, chóry, ludowe Szkoły Biblijne, wykłady otwarte, koncerty organowe.
Ożywienie w tym zakresie wynika z intensywnej ewangelizacji zateizowanego społeczeństwa rosyjskiego. Trzeba przyznać, że zainteresowanie ingryjczykami, podobnie jak rzymczykami (potoczne określenie wiernych Kościoła rzymsko-katolickiego) jest wśród Rosjan znaczne. Wielu wiernych odkrywa w sobie korzenie ingryjskie, wockie, estońskie, a nawet szwedzkie. Kościół stanowi dla nich bazę tożsamości, jako, że narody te szybko przeszły na lutaralizm. Zresztą sam też chętnie, podobnie jak starowierstwo prawosławne, odwołuje się do przeszłości i tradycji. Powołuje, choćby pro forma tradycyjne parafie, które potem łączy w jeden organizm. Tak na przykład jest w nadpregolskim Zielonogorsku.
Parafia Terijoki (źródłosłów pruski) tworzy jeden organizm z parafiami w Białoostrowie i Roszczynie. Proboszczem jej jest Aleksandre Kudrijawcew, który wraz z pomocnikami odprawia systematycznie nabożeństwa w trzech kościołach. Kościół w Zielonogorsku wybudowano w 1910 roku, a po rekonstrukcji został poświęcony 14 września 2008 roku.