ROBERT CZOP urodził się w 1968 roku w Sanoku. Ukończył polonistykę w WSP w Rzeszowie. Mieszka i pracuje w Solinie (Bieszczady Zachodnie). Jest poetą, prozaikiem, krytykiem literackim. Publikował m.in. w „Akancie", „Akcencie", „Autografie", „Frazie", „Portrecie". Jego debiutancki zbiór wierszy pt. „Spotkania"1 UKAZAŁ SIĘ W ZNANEJ SERII – Biblioteka „Frazy".
R. Czop jest poetą głęboko religijnym. Bóg, ludzie, miłość – to główne tematy wspomnianego tomu. Jest rzeczą wartą podkreślenia, iż bohaterem jednego z wierszy2 R. Czopa jest Papież Jan Paweł II. Posługa i nauczanie Ojca Świętego Jana Pawła II odcisnęły się na myśleniu i postawach wielu społeczności. Należy dodać, że miłośnicy literatury otrzymali od Papieża liczne dzieła artystyczne. Twórczość literacka Jana Pawła II (wydawana głównie pod pseudonimem Andrzej Jawień) obejmuje wiersze, medytacyjne poematy o problematyce etyczno-religijnej, dramaty.
Papież-poeta jest bohaterem wielu utworów lirycznych. We wspomnianym wierszu R. Czopa znalazłem przejmującą wizję poetycką. Przytaczam ten utwór w całości:
kula
rozdarła białą szatę
miłość
osuwa się
w niedowierzanie
Pięć krótkich wersów... R. Czop ma chwalebną skłonność do unikania „językowych dziwolągów i metafor, tak skomplikowanych (i niepotrzebnych), że budzą więcej irytacji niż zainteresowania".3 Poeta nie pokazuje całego dramatu – zamachu na Ojca Świętego – od początku do końca, ale samą jego esencję. Kule Mehmeta Ali Agcy, tureckiego zamachowcy, „nie były niczym innym jak wyrazem panicznego lęku potężnego mocarstwa wobec papieża bez jednego czołgu".4 13. mama 1981 roku na placu św. Piotra w Rzymie – „kula/ rozdarła białą szatę" Jana Pawła II. Biały to kolor symbolizujący zazwyczaj czystość, prostotę, niewinność, prawdę. Należy dodać, że „starożytni kapłani, również druidzi, nosili na ogół białe szaty liturgiczne (...). Na wschodzie kolor biały jest symbolem starszeństwa, wyższości".5 Cytat z Biblii: „Ponad śnieg bielszym się stanę".6 mógłby służyć za motto wspomnianego wiersza.
Papież Jan Paweł II przeżył zamach... Wszyscy wiedzą, że kula wystrzelona przez zamachowca byłaby śmiertelna, gdyby przeszyła ciało Papieża zaledwie o kilka centymetrów wyżej... „Dzięki Bogu – według samego Ojca Świętego – dzięki opiece Matki Bożej Fatimskiej tak się stało i Jan Paweł II dobrze zniósł operację".7 Papież już wkrótce po ogłoszeniu wyroku odwiedził Ali Agcę w więziennej celi i wybaczył mu; później wystąpił o ułaskawienie skazanego na dożywocie terrorysty... Miłość jest nieśmiertelna. Jezus Chrystus powiedział na Górze: „Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują; tak będziecie synami Ojca waszego, który jest w niebie".8
R. Czop zatytułował swój wiersz: „Karol Wojtyła". Myślę, że chciał w ten sposób podkreślić ludzki wymiar dramatu istnienia:
miłość
osuwa się
w niedowierzanie
„Lapidarny wizjoner"9 to formuła rzadko przez poetów osiągana, a całkiem przylegająca do liryki R. Czopa. Ten współczesny twórca nie zapomina o poglądach estetycznych10 Tadeusza Peipera – teoretyka polskiego ruchu awangardowego. Wiersz pt. „Karol Wojtyła" jest celowy i logiczny w zamyśle i konstrukcji artystycznej: składa się z krótkich wersów, tzw. widzeń urywkowych – następujących szybko po sobie „przedstawień wewnętrznych".11 R. Czop stworzył w tym wierszu sugestywną wizję poetycką, która nie tracąc charakteru duchowego, zyskuje cechy generalizujące.
Przypisy:
1 Robert Czop, Spotkania (The Meetings); przeł. na j. ang. Monika Morawska; Wydawnictwo Otwarty Rozdział, Rzeszów 2004, s. 46
2 Karol Wojtyła, s. 46
3 Opinia prof. Jerzego Święcha, IV strona okładki tomiku
4 Pogląd ks. Adama Bonieckiego
5 Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, PIW, Warszawa 1985, s. 97
6 Psalm 50, 9; także tytuł sztuki Stefana Żeromskiego, 1919
7 Enrico Marinelli, Papież i jego Generał, DW „Rafael", Kraków 2007, s. 184
8 Biblia, Ewangelia wg św. Mateusza; 5, 38-6, 1
9 Termin Kazimierza Wyki
10 Ogłoszone w piśmie „Zwrotnica" (1922-23 i 1926-27), szkicu „Nowe usta" (1925) i zbiorze „Tędy" (1930)
11 Termin Tadeusza Peipera