Z trzech pojęć, etnonimów i konfesjonimów (staroprawosławie, starowierie, starobrzędowość) obejmujących interesujące nas zjawisko etno–religijne wybrałem pojęcie starowieria z racji filozoficzno–religioznawczego charakteru poniższych rozważań. Wiara jest bowiem nie tylko składnikiem ludzkiego światopoglądu, ale też rzutuje na mentalność i zachowanie człowieka. W religioznawstwie rosyjskim nazywa się to bytowoje christijanstwo. Życie wiarą to jednak inne życie niż życie z wiarą, traktowaną jako czynnik zewnętrzny wobec człowieka. W pojęciu tym nie idzie o dogmaty i akcentowanie poszczególnych prawd wiary, tylko o sposób wyznawania, czy wręcz praktykowania wiary. Starowierzy żyją wiarą. Wiara jest integralną, codzienną, a nie świąteczną i okazjonalną częścią ich życia, choć w różnych regionach, ale też na różnym etapie życia jednostkowego intensywność życia wiarą jest różna (koncepcja cykliczności według J.J. Atanasowej). Stara wiara to wiara tradycyjna, bliska Źródła, niezmienna, reprodukowana w tym samym kształcie przez pokolenia. To w europejskiej perspektywie społecznej – archetyp chrześcijańskiej cywilizacji.

W prestiżowym gimnazjum pracował z nakazu
Wileńskiej Alma Mater, jako nauczyciel,
przez trzy lata z okładem. Tutaj zgłębiał życie,
tutaj mieszkał i tworzył, o miłości marzył.

Ucieszyło mnie to uznanie bydgoszczan dla Krainy, wkomponowanej w dzieje Najjaśniejszej Rzeczypospolitej w poprzednich wiekach, kiedy ona była areną zmagań militarnych trzech mocarstw: Polski, Szwecji i Rosji. W tych zmaganiach Polska nie mogła odpuścić cugle, będąc wielkim mocarstwem w Europie, tego również wymagała ówczesna racja stanu.