Eugeniusz Biały, autor zbioru Brat Cierpisław albo ponowoczesnego pustelnika przypadki, urodził się w 1958 roku w Poznaniu. Jest poetą, krytykiem literackim, publicystą. Wchodził w skład redakcji czasopism takich jak „Czas Kultury”, „Wieści Stęszewskie” czy „Stęszewiak”. Swój pierwszy tomik, czyli Brata Cierpisława..., wydał dopiero po sześćdziesiątym roku życia, mimo że wiersze pisał już od bardzo długiego czasu.
Zbiór wierszy został wydany w Żninie, w wydawnictwie Dominika Księskiego Wulkan. Grafikami zajął się Andrzej Żurek, będący malarzem, rzeźbiarzem, grafikiem, jak również poetą. W pierwszej chwili rysunki nie wydają się być powiązane z wierszami, przy których się znajdują, ale po dłuższej refleksji można dostrzec ich głęboki sens.
Tomik składa się z 33 wierszy i prawie każdy z nich opatrzony został datą. Mimo braku chronologii zauważa się niezwykłą spójność, przez co czytelnik łatwo może utożsamić się z bohaterem lirycznym. Jest to opowieść o Bracie Cierpisławie i jego przypadkach, z którymi musi mierzyć się we współczesnym, nowoczesnym świecie. Dotyczą one polityki, kultury, religii, ale także tematów coraz bardziej powszechnych, popularnych czy istotnych. Wiersze skłaniają do głębszej refleksji nie tylko nad panującą sytuacją, ale również nad własnym postępowaniem.
Motto, które poprzedza cały cykl, jest pewną wskazówką, z jaką należy czytać wiersze, ale i podchodzić do samego życia. Przytoczone słowa Hermana Hesse, w przekładzie Gabrieli Mycielskiej: „Żyć w świecie, jak gdyby to nie był świat, /.../ posiadać »jakby się nie posiadało«, rezygnować, jak gdyby rezygnacji w ogóle nie było - wszystkie te ulubione i często formułowane postulaty wielkiej mądrości życiowej jedynie humor zdolny jest urzeczywistnić”, pokazują, że trzeba korzystać z życia, póki jest na to czas, ponieważ „wieczność jest mgnieniem oka, w sam raz długim na żart”.
W pierwszym wierszu, zatytułowanym Piosenka Brata Cierpisława na wejście, bohater liryczny przedstawia się - kim jest, jak dotąd żył, jakie cechy zauważył u innych ludzi. W dalszych porusza takie tematy jak gender, ruch ekologiczny, polityka. Pokazane zostały takie problemy współczesnej cywilizacji, jak wyzysk kapitalistyczny, prawo nie zawsze sprawiedliwe i pracoholizm. Autor poruszył kwestię NWO, czyli nowego porządku świata, dotyczącego zmian w polityce międzynarodowej, a co za tym idzie wszelkiego postępu, a także teorie spiskowe oraz różne perspektywy. Ostatnie wiersze dotyczą schyłku życia, śmierci, a także najbardziej aktualnego tematu od ponad roku - pandemii koronawirusa.
Po skróconym przeglądzie treści tomiku można stwierdzić, że Eugeniusz Biały przedstawił problemy, będące dziś najważniejszymi. Dzięki prześledzeniu niemal całego życia Brata Cierpisława poznaje się inne niż własne opinie na różne tematy. Znajduje się tutaj wiele istotnych i bardzo trafnych sentencji dotyczących społeczeństwa czy porządku na świecie. W wierszu o kapitalizmie możemy przeczytać: „lecz dno jest po to, by odbić się od dna”. Podsumowując współczesność Brat Cierpisław mówi:
Szkoda czasu na te czasy,
by zaprzeczyć brak mi sił.
Lepiej skręcić gdzieś ku lasom,
niż żyć tutaj, jakbym żył;
U schyłku życia Cierpisława przedstawiono pewną przypadłość, która nierzadko pojawia się na tym etapie życia:
Chłop nie wytrzymał, no i dostał hioba,
czyli przestało mu się żyć podobać.
Wszystko już byłonie-do-wy-trzy-ma-nia,
stetryczał, zgorzkniał, przestał robić prania.
W całym cyklu, dla pełniejszego przedstawienia głównej myśli, pojawiają się nawiązania do innych tekstów literackich, takich jak Dzwonnik z Notre Damę, Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią czy Okulary. Ponadto, prawie w każdym wierszu poeta używa słów, pochodzących z innych języków, na przykład z łaciny, angielskiego, hiszpańskiego. Zabieg ten wzbogaca treść i czyni ją mocno urozmaiconą. Jedyny minus, jaki w nim widzę, to brak wyjaśnień; niewiele słów jest na tyle typowych i powszechnie znanych.
Po gruntownym i wielokrotnym zapoznaniu się z tomikiem Eugeniusza Białego Brat Cierpisław albo ponowoczesnego pustelnika przypadki uważam, że jest to lektura godna polecenia.
Eugeniusz Biały, Brat Cierpisław albo ponowoczesnego pustelnika przypadki, Wydawnictwo Dominika Księskiego WULKAN, Żnin 2021, ss. 104.