Za początek powstania środowiska literackiego na Ziemi Lubuskiej przyjmuje się luty 1955 r., kiedy to w Zielonej Górze na gruncie Sekcji Literackiej Koła Miłośników Literatury powstało Koło Młodych Literatów działające przy Zarządzie Wojewódzkim Związku Młodzieży Polskiej, którego przewodniczącym był Tadeusz Jasiński. Wydano wówczas pierwsze jednodniówki „Głos Młodych” i „Ziemia Lubuska”, ukazujące się jako organy ZW ZMP. W tym czasie Zielona Góra był od pięciu lat stolicą nowego województwa zielonogórskiego, liczyła niespełna 40 tys. mieszkańców.
W styczniu 1960 r. przy Lubuskim Towarzystwie Kultury powstał Klub Literacki Związku Literatów Polskich powołany został do życia decyzją Zarządu Głównego ZLP w Warszawie. Opiekę nad Klubem sprawował oddział ZLP we Wrocławiu. Klub Literacki liczył 20 osób, a jego prezesami byli kolejno: Janusz Koniusz w 1960 r. i Tadeusz Kajan w 1961 r.
Oddział Związku Literatów Polskich w Zielonej Górze decyzją Zarządu Głównego założony został 13 października 1961 r. jako trzynasty w kraju, wcześniej niż oddziały w Koszalinie, Rzeszowie, Toruniu, Słupsku, Kielcach i Białymstoku. Trzynastka – jak się z czasem okaże będzie prześladować lubuski Oddział, ale o tym później. Związek pisarzy był drugą na Środkowym Nadodrzu zawodową organizacją twórczą, pierwszą byli plastycy, bowiem dwa lata wcześniej utworzono w Zielonej Górze oddział Związku Polskich Artystów Plastyków, który w 1960 r. przeistoczono w okręg ZPAP.
Oddział zielonogórski tworzyło sześciu członków-założycieli: Bolesław Soliński, Tadeusz Kajan, Janusz Koniusz z Zielonej Góry, Włodzimierz Korsak i Zdzisław Morawski z Gorzowa Wielkopolskiego oraz Eugeniusz Wachowiak ze Wschowy. Z tego grona tylko W. Korsak – autor gawęd przyrodniczych, podróżnik i myśliwy, był zawodowym literatem od 1929 r., członkiem przedwojennego Związku Zawodowego Pisarzy Polskich na Wileńszczyźnie. Z kolei B. Soliński pochodzący z Poznania miał za sobą debiut prasowy w 1939 r. w postaci recenzji teatralnej w prasie poznańskiej i był autorem baśni scenicznych.
Inauguracja działalności Oddziału odbyła się 4 listopada 1961 r. Nie mógł w niej uczestniczyć prezes ZLP Jarosław Iwaszkiewicz, przybyli natomiast wiceprezesi Paweł Jasienica i Stanisław Piętak oraz sekretarz Jan Maria Gisges. 6 listopada wybrano Zarząd w składzie: Bolesław Soliński – prezes, Tadeusz Kajan – sekretarz, Eugeniusz Wachowiak – skarbnik i Janusz Koniusz – członek zarządu.
Rok później do oddziału przystąpili jeszcze poetka romska Bronisława Wajs-Papusza oraz Irena Dowgielewicz, obie z Gorzowa, Wiesław Sauter z Nowej Soli i Henryk Szylkin z Zielonej Góry. Kolejne przyjęcia do ZLP miały miejsce w 1968 r., wówczas w poczet członków ZLP przyjęto zielonogórskich pisarzy: Andrzeja Krzysztofa Waśkiewicza, Zygmunta Trziszkę i Tadeusza Jasińskiego. Oddział ZLP liczył wtedy 13 członków i jak pokazała historia ta „feralna” liczba aż do 1998 r. nigdy nie została przekroczona.
Od początku istnienia Oddział ZLP wespół z Lubuskim Towarzystwem Kultury, Lubuskim Towarzystwem Naukowym i Wyższą Szkoła Pedagogiczną w Zielonej Górze organizował seminaria i sesje literackie, a przy współudziale „Gazety Zielonogórskiej”, „Nadodrza” i Zielonogórskiej Rozgłośni Polskiego Radia także ogólnopolskie i regionalne konkursy literackie. Pierwszy konkurs na współczesne opowiadanie o tematyce nadodrzańskiej ogłoszono już w 1962 r., dwa lata później konkurs na reportaż i opowiadanie, z kolei od 1965 r. odbywał się cykliczny konkurs na wiersz o motywach winobraniowych. Wspomagał także merytorycznie Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną przy organizacji spotkań autorskich pn. „Czwartki Lubuskie”, w trakcie których gościli m.in. Władysław Broniewski, Julian Przyboś i Melchior Wańkowicz.
W latach 1963 zielonogórski Oddział ZLP był organizatorem VI Zjazdu Pisarzy Ziem Zachodnich i Północnych, w którym wzięło udział ponad stu pisarzy z kraju oraz z NRD i Czechosłowacji. W 1965 r. Oddział wespół z LTK zainicjował sesję popularnonaukową poświęconą kulturze i literaturze XX-lecia PRL, na których gościli literaci z NRD.
W roku następnym z okazji V-lecia Oddziału przeprowadzono seminarium literackie z udziałem prezesa ZG ZLP J. Iwaszkiewicza, które połączone było z jubileuszem X-lecia „Czwartków Lubuskich”, odbywających się w zielonogórskiej książnicy. Z inicjatywy Oddziału ogłaszano również kolejne konkursy – w 1967 r. na opowiadanie o tematyce współczesnej i w 1969 r. na opowiadanie i reportaż z okazji XXV-lecia PRL.
W 1969 r. wraz z LTK, Lubuskim Towarzystwem Naukowym i Uniwersytetem Łódzkim zorganizowano sesję naukową poświęconą literaturze XX-lecia PRL i kulturze Ziemi Lubuskiej.
W 1970 r. Oddział ZLP był organizatorem Zielonogórskich Spotkań Literackich, które powtórzono dziesięć lat później. Z kolei w następnym roku odbył się XIII Zjazd Pisarzy Ziem Zachodnich i Północnych i jak się wkrótce okazało, był to ostatni tego typu zjazd pisarski. Liczba trzynaście znowu dała o sobie znać! Wówczas nakładem LTK ukazał się pierwszy informator bio-bibliograficzny Lubuskie środowisko literackie opracowany przez A. K. Waśkiewicza.
W kwietniu 1970 r. decyzją ZG ZLP utworzono przy zielonogórskim Oddziale Koło Młodych Pisarzy, którym opiekował się A. K. Waśkiewicz. Przewodniczącymi Koła były kolejno: Mirosława Kużel (1970-71) i Anna Tokarska (1971-74). Koło Młodych istniało do 1974 r., kiedy to przeprowadzono Dni Literatury dla Młodych. Ponadto Oddział zainicjował też odbywające się w ramach Festiwalu Piosenki Radzieckiej – Dni Literatury Radzieckiej, które gromadziły pisarzy polskich i z krajów ZSRR oraz wielu naukowców – historyków literatury, filologów, rusycystów i metodyków nauczania języka rosyjskiego.
W 1975 r. zaszły pierwsze zmiany personalne w zarządzie oddziału. B. Soliński, który niemal przez pięć kadencji był prezesem oraz redaktorem naczelnym dwutygodnika „Nadodrze”, przeniósł się do Warszawy. Wcześniej region lubuski opuścili także: Zygmunt Trziszka (w 1970 przeprowadził się do Warszawy) i Włodzimierz Korsak, który tego samego roku przeniósł się z Gorzowa do Żnina, pozostając jednak członkiem oddziału do śmierci w 1973 r.). Z kolei w 1973 r. Eugeniusz Wachowiak przeniósł się ze Wschowy do Poznania, a rok później z Ziemi Lubuskiej wyjechali Tadeusz Jasiński z Zielonej Góry i Janusz Olczak ze Skwierzyny, którzy przeprowadzili się do Lublina, gdzie obaj zostali członkami tamtejszego oddziału. Z kolei w szeregi zielonogórskiego ZLP w 1973 r. wstąpił Michał Kaziów z Zielonej Góry – niewidomy i pozbawiony rąk prozaik, eseista i krytyk literacki i radiowy. Po wyjeździe B. Solińskiego funkcję prezesa objął w 1975 r. Janusz Koniusz.
W 1975 r. Koło Młodych przekształcono w Klub Początkujących Literatów przy ZLP, a jego przewodniczącymi byli: Anna Tokarska (do 1976 r.) i Czesław Markiewicz (1976-1978). Z kolei roku następnym miały miejsce obchody XV rocznicy istnienia Oddziału i z tej okazji na łamach „Nadodrza” ukazał się cykl opinii i wypowiedzi poświęconych zielonogórskiemu środowisku literackiemu i ocenie jego dorobku twórczego. W 1977 r. do ZLP przyjęci zostali Anna Tokarska i Czesław Sobkowiak. Tym samym oddział powiększył się do 13 członków, jednak w 1979 r. po wyjeździe Andrzeja K. Waśkiewicza do Gdańska liczba członków znów zmalała.
W 1978 r. zostało reaktywowane Koło Młodych Pisarzy przy Zarządzie Oddziału ZLP, a jego opiekunem merytorycznym został Zbigniew Ryndak. Prezesem Koła w latach 1978-1980 był Alfred Siatecki. W maju 1978 r. odbyły się wybory do Zarządu Oddziału zielonogórskiego. Prezesem wybrano J. Koniusza, sekretarzem T. Kajana a skarbnikiem H. Szylkina. W latach 1978-1980 Oddział ZLP wspólnie z Gorzowskim Towarzystwem Kultury i Stowarzyszeniem Twórców Ludowych przeprowadził w Przytocznej w ramach Ogólnopolskiego Przeglądu Dorobku Kulturalnego Wsi imprezy literackie pn. „Wieś pisząca”, adresowane do twórców ludowych, a także sympozjum literackie „Człowiek - praca - środowisko” w Gorzowie w 1978 r. i seminarium „Wieś w literaturze” dwa lata później. Ukazały się również informatory o pisarzach uczestniczących w tych wydarzeniach Wieś w literaturze i Człowiek wobec przyrody wydane przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Gorzowie Wlkp.
Koło Młodych Pisarzy przy zielonogórskim ZLP wydało nakładem LTK almanach poezji Zaproszenie, a wcześniej uruchomiło serię arkuszy poetyckich członków Koła, umożliwiając w latach 1978-1979 debiuty Jolancie Pytel, Eugeniuszowi Kurzawie, Andrzejowi Weberowi i Jerzemu Habichowi.
W październiku 1981 r. Oddział zielonogórski obchodził XX-lecie działalności, jednak z uwagi na złą kondycją finansową, kryzys gospodarczy i napiętą sytuację społeczno-polityczną w kraju nie przeprowadzono żadnej imprezy rocznicowej, ani kulturalno-literackiej. Z okazji jubileuszu wydano jedynie informator biograficzny Pisarze lubuscy opracowany przez A. Siateckiego.
Nieco wcześniej, 30 stycznia 1981 r. dokonano wyboru nowych władz Oddziału. Prezesem został gorzowski literat Zdzisław B. Morawski, wiceprezesem J. Koniusz, sekretarzem A. Tokarska a H. Szylkin ponownie skarbnikiem. Nowy zarząd funkcjonował niespełna jedenaście miesięcy, bowiem już 13 grudnia dekretem Rady Państwa wprowadzono w kraju stan wojenny, na mocy którego zdelegalizowano wszystkie organizacje twórcze, w tym ZLP i jego wszystkie oddziały. Trzynastka znowu okazała się pechowa, tym razem nie tylko dla zielonogórskich struktur. Nowy ZLP powołano do życia w 1983 r., a 13 grudnia tegoż roku odgórnie utworzono nowy zarząd zielonogórskiego Oddziału, na czele którego stanął Zbigniew Ryndak. Wówczas Z. Morawski na znak protestu przeniósł się do oddziału w Poznaniu, a A. Tokarska w ogóle zrezygnowała z przynależności do Związku. Stan wojenny spowodował także, że nie rozpatrzono podań lubuskich kandydatów do ZLP – Wojciecha E. Czerniawskiego ze Szprotawy i Pawła Wiktorskiego z Żagania. Nie zgłosili oni jednak ponownie podań o przyjęcie. Nowy zarząd z uwagi na wewnętrzne napięcia i animozje oraz centralną sterowalność terenowymi strukturami zrezygnował z zajmowanych funkcji.
Kolejne wybory miały miejsce w październiku 1984 r. a na czele zarządu Oddziału ZLP ponownie stanął Z. Ryndak. Oddział liczył wówczas tylko 9 członków i 4 kandydatów. W styczniu 1986 r. z uwagi na skróconą kadencję zarządu odbyły się kolejne wybory władz Oddział. Na jego czele ponownie stanął J. Koniusz, sekretarzem został Czesław Sobkowiak, a skarbnikiem H. Szylkin. Do Oddziału należało wówczas 11 członków i 4 kandydatów, a od 1987 r. znów jego liczba nie przekroczyła 13 członków.
W październiku 1986 roku Oddział Związku obchodził ćwierćwiecze działalności. Z okazji jubileuszu zielonogórskiego Oddziału ZLP zorganizowano w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. C. Norwida wystawę „Znaki obecności”.
W styczniu 1989 r. zgromadzenie ogólne członków zielonogórskiego Oddziału ZLP dokonało kolejnego wyboru swoich przedstawicieli – prezesem ponownie został J. Koniusz – redaktor naczelny dwutygodnika „Nadodrze”, sekretarz LTK i pomysłodawca Dni Literatury ZSRR. Właśnie w czerwcu 1989 r. wraz z zaprzestaniem organizacji Festiwalu Piosenki Radzieckiej po raz ostatni przeprowadzono Dni Literatury Radzieckiej. W szesnastu edycjach Dni Literatury Kraju Rad, jakie odbyły się w latach 1974-1989, uczestniczyło łącznie blisko 70. prozaików, poetów, dramatopisarzy, satyryków, tłumaczy literatury, krytyków literackich i filmowych, autorów literatury dla dzieci i młodzieży, scenarzystów, autorów piosenek i dziennikarzy z krajów i autonomicznych republik ZSRR (Rosji, Litwy, Białorusi, Ukrainy, Łotwy, Uzbekistanu, Armenii, Gruzji, Mołdawii, Kazachstanu, Turkmenii, Abchazji i Górnego Ałtaju), kilkudziesięciu pisarzy polskich oraz ponad 150. naukowców-rusycystów – literaturoznawców, językoznawców, historyków literatury, kulturoznawców i popularyzatorów literatury oraz dydaktyków z Polski, ZSRR, NRD i Węgier, którzy podczas sympozjów na zielonogórskiej uczelni wygłosili kilkaset referatów.
Z okazji XXX rocznicy powstania Oddziału ZLP w Zielonej Górze w 1991 roku oddział wydał antologię poezji lubuskich autorów Pieśń zostaje za nami w opracowaniu Cz. Sobkowiaka, a LTK wydało informator bio-bibliograficzny Literaci Środkowego Nadodrza w opracowaniu A. Siateckiego. Jubileusz świętowano w Domu Kultury w Szprotawie, gdzie odbyły się spotkania z młodzieżą i kameralne wieczory autorskie. Rok później odbyły się wybory nowych władz Oddziału, a jego prezesem został Alfred Siatecki.
Po upadku PRL, w maju 1989 r. powstał konkurencyjny związek twórczy – Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, do którego akces złożyło trzech literatów z ZLP, zaprzestając tym samym swojego członkostwa w zielonogórskim Oddziale. W 1992 r. odeszli Michał Kaziów i Czesław Sobkowiak, a rok później Henryk Szylkin. Do oddziałów SPP we Wrocławiu i Poznaniu należą inni pisarze lubuscy – Wojciech Z. Śmigielski, Ewa Ferenc i Krzysztof Fedorowicz. Na Ziemi Lubuskiej jednak nigdy nie powstał zalążek struktur Stowarzyszenia.
Od 1994 r. zielonogórski Oddział ZLP wspierał organizacyjnie Ogólnopolski Konkurs Literacki im Zdzisława Morawskiego organizowany przez Klub Myśli Twórczej „Lamus” w Gorzowie Wlkp. oraz zainicjował przyznawanie Lubuskiego Wawrzynu Literackiego za najlepsze w danym roku książki prozatorskie i poetyckie. Nagroda jest przyznawana od 1995 r. w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zielonej Górze, gdzie rokrocznie w lutym odbywa się gala „Lubuskich Wawrzynów”, poszerzona z czasem o nowe kategorie – wawrzyny naukowe i dziennikarskie. Pierwsze wawrzyny literackie otrzymali: Janusz Koniusza w kategorii prozy, a Krzysztof Fedorowicz w poezji.
Latem 1996 r. odbyły się kolejne wybory władz oddziałowych struktur ZLP w Zielonej Górze. Nowym prezesem został Eugeniusz Kurzawa, były członek Oddziału w Białymstoku, który na stałe powrócił z Suwałk na Ziemię Lubuską. Jak czas pokazał Kurzawa pobił rekord w sprawowaniu najdłużej funkcji prezesa; był nim bowiem przez blisko 20 lat, aż do marca 2019 r. Ale nie był to jedyny rekord w zasługach nowego prezesa, który świetnie połączył pracę literacką z działalnością oddziału i animacją kulturalno-społeczną! Jeszcze w 1997 r. stan kadrowy Oddziału ZLP wynosił 11 członków i 5 kandydatów, jednak już rok później skupiał 32 osoby, a akces do zielonogórskiego Oddziału zgłosili literaci m.in. z Gorzowa, Drezdenka, Sulęcina, Barlinka, Deszczna, Żar, niektórzy jak Witold Niedźwiecki czy Bronisław Słomka przenieśli się z oddziału w Szczecinie.
W marcu 1998 r. z inicjatywy i pod patronatem Oddziału ZLP w Zielonej Górze utworzono Klub Literacki w Gorzowie Wielkopolskim, na czele którego stanął Tadeusz Szyfer, a wiceprzewodniczącym był Ireneusz K. Szmidt (klub został przekształcony w samodzielny oddział w 2005 r.). Klub skupiał blisko 20 piszących z Gorzowa Wlkp. i okolic. W 1999 roku zielonogórski ZLP podjął współpracę ze Związkiem Pisarzy Niemieckich Kraju Związkowego Brandenburgii. Na koniec 1999 r. Oddział skupiał 34 literatów: 21 członków i 13 kandydatów, natomiast z początkiem nowego wieku już 36 pisarzy.
W 2000 r. Oddział ZLP był inicjatorem organizacji Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Eugeniusza Paukszty w Kargowej, który do dziś odbywa się cyklicznie. Również z inicjatywy ZLP Gminnej Bibliotece Publicznej w Kargowej nadano imię Eugeniusza Paukszty, a Bibliotece Publicznej w Babimoście imię Wiesława Sautera, którego imię nosi też jedna z ulic w Nowej Soli. Oddział od lat czyni również starania o nadanie imion zmarłych członków zielonogórskim ulicom. Udało się dotąd nazwać jedno z rond imieniem Michała Kaziowa. W 2000 r. w Łagowie koło Świebodzinie Oddział wespół z biblioteką zielonogórską zorganizował spotkanie integracyjne lubuskich środowisk pisarzy i bibliotekarzy po połączeniu w 1999 r. województw zielonogórskiego i gorzowskiego we wspólne województwo lubuskie.
W 2001 roku Oddział obchodził 40-lecie istnienia i z tej okazji zorganizował uroczystą sesję naukową w gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zielonej Górze, a jej pokłosiem było rok później wydanie przez Oddział informatora opracowanego przez E. Kurzawę oraz książki z referatami Janusz Koniusza, Andrzeja K. Waśkiewicza i Roberta Rudiaka wygłoszonymi podczas sesji – Cztery dekady. 40-lecie Oddziału ZLP w Zielonej Górze. Z okazji jubileuszu oficyna wydawnicza Pro Libris przy WiMBP przygotowała drugie wydanie leksykonu pisarzy regionu lubuskiego Miejsce zmagań w opracowaniu A. Siateckiego.
Kolejnymi inicjatywami podjętymi już w nowym tysiącleciu było wprowadzenie do kalendarza wydarzeń corocznie odbywających się bożonarodzeniowych spotkań integracyjnych środowisk piszących „Podziel się opłatkiem wiersza” w zielonogórskiej książnicy oraz powołanie w maju 2001 r. w Żarach drugiego w województwie lubuskim Klubu Literackiego ZLP, do którego chęć przynależności zgłosili praktycznie wszyscy lokalni twórcy. Przewodnicząca klubu została Grażyna Rozwadowska-Bar, a jej zastępcą Janusz Werstler, następnie klubem kierował Zbigniew Kozłowski. Od 2002 r. Klub Literacki był współorganizatorem Majowych Spotkań Literackich w Żarach wraz z miejską biblioteką oraz Łużycką Wyższą Szkołą Humanistyczną im. J. B. Solfy i Żarskim Towarzystwem Kultury.
W 2003 r. Oddział liczył 39 członków i kandydatów, a z chwilą powstania w 2005 r. samodzielnego Oddziału ZLP w Gorzowie Wielkopolskim część literatów z północnej części województwa lubuskiego przeniosła się do struktur gorzowskich. Prezesem został Ireneusz K. Szmidt. Od tej pory na Ziemi lubuskiej istnieją dwie agendy Związku, z których każda skupia do 30 osób.
Od 2007 r. zielonogórski Oddział ZLP sprawuje opiekę nad Leśniczówką Pracy Twórczej, stanowiącą obecnie domek-pracownię dla artystów w Liniach koło Kargowej, gdzie przebywał i tworzył Eugeniusz Paukszta. Tam też znajduje się Izba Pamięci pisarza. Od 2007 r. Klub Literacki ZLP w Żarach współorganizuje z Żarskim Towarzystwem Kultury i Miejską Biblioteką Publiczną w Żarach ogólnopolski Konkurs Literacki „O Laur Dziewina” w kategorii poezji i prozy.
W latach 2009-2010 Oddział był organizatorem dwóch edycji Międzynarodowego Festiwalu Literackiego „Pomosty Literackie. Percepcja literatur”, które odbywały się w Zielonej Górze i innych miastach południowej części województwa, a w którym uczestniczyli pisarze i tłumacze z Białorusi, Estonii, Litwy, Niemiec, Słowacji i Ukrainy oraz literaci lubuscy. Festiwal ten do dziś kontynuuje Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze pod nazwą Festiwal Literacki „Proza Poetów” im. Anny Tokarskiej. W zielonogórskiej książnicy nazwano też sale imieniem zmarłych członków ZLP – Sala widowiskowa im. Janusza Koniusza (2018) i Klub „Pro Libris” im. Andrzeja K. Waśkiewicza (2015).
W 2009 r. biblioteka w Gorzowie Wielkopolskim nazwana została imieniem Zbigniewa Herberta, który w latach 1964-66 mieszkał w tym mieście i pracował jako kierownik literacki w Teatrze im. J. Osterwy. W latach 1991-2008 biblioteka nosiła imię Papuszy. W 2013 r. powstał pierwszy fabularny film o lubuskiej poetce pt. „Papusza” w reżyserii Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego. Z kolei w listopadzie 2017 r. imię Papuszy przyjęła Miejska Biblioteka Publiczna w Żaganiu, w którym w latach 50. mieszkała romska poetka.
W 2011 roku stan kadrowy zielonogórskiego Oddziału ZLP stanowiło 30 członków i jeden kandydat. Tego roku przypadł też jubileusz 50-lecia Oddziału i z tej okazji wydane zostały – pamiątkowa księga wierszy I wspomnisz, i pod redakcją J. Koniusza i R. Rudiaka oraz leksykon pisarzy zielonogórskich A. Siateckiego Na Winnicy. Także od 2011 r. Oddział przyznaje własną Lubuską Nagrodę Literacką ZLP przemianowaną w 2015 r. na Nagrodę Literacką im. Andrzeja K. Waśkiewicza (kryształowa statua z wtopionym cyfrowo autografem pisarzem), które wręczane są w trakcie gali w Muzeum Ziemi Lubuskiej. Nagroda dzisiaj przyznawana jest za najlepsze książki wydane przez lubuskich pisarzy, a od 2019 r. Oddział wręcza zasłużonym pisarzom i animatorom kultury drugą nagrodę – Laur im. Janusza Koniusza (statuetka mosiężna z wygrawerowaną podobizną i autografem pisarza). Pierwszym laureatem Nagrody Literackiej był Krzysztof Koziołek z Nowej Soli, a Lauru Eugeniusz Kurzawa. Także w 2011 r. Klub Literacki ZLP w Żarach wydał pierwszą antologię poezji swoich członków Słowa spod Magnolii, a sześć lat później drugą Co pulsuje w nas... (2017). W maju 2012 r. w Muzeum Etnograficznego w Zielonej Górze-Ochli otwarto Gabinet Włodzimierza Korsaka.
W latach 2014-2016 staraniem prezesa Oddziału wydano książki Andrzeja K. Waśkiewicza: Lubuskie środowisko literackie. Szkice z lat 1963-2012 (2014) i O literaturze lubuskiej. Szkice, recenzje i inne teksty (2016) oraz Jedzenie jest niezdrowe, ale przyjemne... (2016), a także pośmiertny tom poetycki Janusza Koniusza Wiersze ostatnie (2016), wszystkie pod redakcją E. Kurzawy.
W 2015 r. obyły się kolejne wybory władz Oddziału zielonogórskiego, w trakcie których prezesem honorowym został pionier lubuskiej literatury Janusz Koniusz – Obywatel Honorowy Miasta Zielona Góra od 2004 r. Drugim Obywatelem Honorowym Miasta został także członek ZLP Włodzimierz Kwaśniewicz w 2007 r. Po śmierci J. Koniusza miały miejsce w 2018 i 2020 r. w zielonogórskiej książnicy dwie wystawy poświęcone życiu, twórczości i działalności kulturalnej pisarza.
W styczniu 2016 r. wespół z Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną im. C. Norwida Oddział ZLP zorganizował pierwszą edycję Zielonogórskiego Slamu Poetyckiego. W listopadzie 2016 r. Oddział obchodził 55-lecie istnienia, a w uroczystości wziął udział prezes Zarządu Głównego ZLP Marek Wawrzkiewicz. Z okazji jubileuszu Prezydent Zielonej Góry przyznał Oddziałowi ZLP Nagrodę Kulturalną, natomiast w roku następnym Sejmik Województwa Lubuskiego przyznał Oddziałowi Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Lubuskiego. Z kolei w 2019 r. książnica zielonogórska przyznała dyplom honorowy Lubuskiego Wawrzynu Literackiego, a w 2020 r. Towarzystwo Miłośników Zielonej Góry „Winnica” – Zielonogórską Nagrodę Literacką „Winiarka” za całokształt działalności literackiej i kulturalnej dla miasta i regionu.
W grudniu 2018 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej przy współpracy z pracownikami naukowymi Uniwersytetu Zielonogórskiego odbyła się debata literacka pod hasłem „Czego nam brakuje, by tworzyć arcydzieła?”, a dwa lata później, w lutym 2020 r. w Bibliotece Wojewódzkiej im. Norwida druga debata pn. „Waśkiewicz dzisiaj”.
W marcu 2019 r. odbyły się wybory Zarządu Oddziału ZLP, na czele którego stanął Robert Rudiak, a wiceprezesami zostali Włodzimierz Kwaśniewicz i Marcin Radwański. Tytuł prezesa honorowego otrzymał Eugeniusz Kurzawa. W październiku 2019 r. Oddział rozpoczął wydawanie własnego kwartalnika „Pasje Literackie”, którego redaktorem naczelnym został Marcin Radwański, a jego zastępcą Agnieszko Ginko-Humpries.
W latach 2020-2021 z inicjatywy Oddziału ZLP miasto ufundowało tablice pamiątkowe M. Kaziowa i J. Koniusza, które umieszczono na elewacji domów, w których mieszkali i tworzyli. Oddział wydaje serię zeszytów bio-bibliograficznych o zielonogórskich literatach. W 2019 r. wyszły zeszyty poświęcone M. J. Warszawskiemu, A. K. Waśkiewiczowi i Eugeniuszowi Kurzawie. Oddział ZLP realizuje filmy dokumentalne o zmarłych pisarzach; w latach 2016-2020 powstały już cztery – o Michale Kaziowie („Radość życia”), Annie Tokarskiej („Nieparzysta”), Andrzeju K. Waśkiewiczu („To, co zostaje”) i Mieczysławie J. Warszawskim („Gość samego siebie”). Oddział wychodzi również z inicjatywami nadawania imion zmarłych członków ZLP, np. nazwania ulicy Waśkiewicza w Kożuchowie, imienia Warszawskiego Miejskiej Bibliotece Publicznej w Czerwieńsku i budowie pomnika Kaziowa w Zielonej Górze, który byłby pierwszym pomnikiem zielonogórskiego literata i naukowca.
W lutym 2021 r. w trakcie XI gali literackiej ZLP Eugeniusz Kurzawa decyzją Zarządu Głównego Związku otrzymał Złotą Odznaką ZLP. Z uwagi na pandemię nie udało się zorganizować obchodów 100-lecia ZLP i stąd przełożono na październik 2021 r. konferencję naukową pt. „Literatura osadnicza jako mit założycielski literatury lubuskiej” w Bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego, która będzie połączona z obchodami 60-lecia Oddziału. Z tej okazji w bibliotece UZ otwarta zostanie wystawa Dorobek literacki członków ZLP w Zielonej Górze (1961-2021).
Przez 60 lat istnienia zielonogórskiego Oddziału ZLP należało do niego 76 twórców z kilkunastu miast lubuskich oraz województw ościennych. Z tej grupy zmarło 32 pisarzy, a wielu z nich zostało lokalnie upamiętnionych. Wielu z nich zostało uhonorowanych odznaczeniami i nagrodami państwowymi i samorządowymi, a także krajowymi i regionalnymi nagrodami literackimi oraz lokalnymi tytułami honorowymi. Wielu posiada tablice pamiątkowe, ich nazwiskami nazwano ulice, skwery i ronda, a także gmachy bibliotek i sal pamięci w placówkach i instytucjach kultury Ziemi Lubuskiej, regionie, w którym urodziła się i wychowała Olga Tokarczuk – laureatka literackiej Nagrody Nobla. Obecnie Oddział zielonogórski skupia 29 autorów z południowej części województwa lubuskiego oraz z Głogowa i Wolsztyna.