I. Po raz szósty w Bydgoszczy, 11.06.2017 roku, tym razem w ramach Festiwalu Salezjańskiego w fordońskiej parafii pw. św. Marka został przedstawiony Dzień Kultury Kresowej.

Głównymi organizatorami spotkania byli: Stowarzyszenie Pomocy Charytatywnej „Wschód”, Bractwo Inflanckie - oba stowarzyszenia reprezentowane przez Zdzisława Cisowskiego, Ryszarda Fereniego, Bronisława Pastuszewskiego, Stefana Pastuszewskiego, Zygfryda Szeffsa oraz Fundacja Drużyna Mieszka - z Katarzyną Wandzińską, Magdaleną Topolską i Michałem Nowakiem.

Na ziemi żmudzkiej, na obrzeżu wsi Pašilėnai, w pobliżu miejsca, gdzie rzeczka Aunuwa wpada do Windawy (lit. Venta), stoi neogotycki pałac. Wprawdzie opuszczony i zdewastowany, ale o takiej architektonicznej urodzie, że nie można obok niego przejść obojętnie.  

Drugiego takiego historyka w dziejach kultury polskiej łatwo nie znajdziemy. Gustaw Manteuffel – Polak z wyboru, arystokrata niemieckiego pochodzenia, wychowany na terenie dzisiejszej Łotwy, wówczas pod berłem rosyjskich monarchów, który językiem francuskim władał równie biegle jak polszczyzną. Baron Gustaw Manteuffel (1832-1916) to postać, której nie da się prosto zaszufladkować.

7 kwietnia 1685 roku ukazały się Artykuły Zofijskie (Sofijskije Statija) uznające raskolników za wrogów Cerkwi i państwa. Ustaliły one takie wobec nich represje, jak palenie na stosie, ścinanie głów toporem, odrąbywanie rąk, wyrywanie nozdrzy, obcinanie języków, palenie starowierskich osad. Karze podlegali także ci, którzy namawiali raskolników do samospalenia się. Artykuły Zofijskie, choć są mocno eksponowane w literaturze staroprawosławnej jako dowód okrutnych prześladowań, w istocie nie przetrwały długo, gdyż carówna w 1689 roku została odsunięta od władzy, a car Piotr I wolał raskolników wykorzystać do budowy państwa, niż ich zabijać i okaleczać. W Rosji prawo zmieniło się wraz z monarchą.

* * *
w maju
Wilno zakwita śpiewem słowików
i głosami poetów

wiersze trzepocą
gubią w locie piórka zwrotek
i lekkie jak puch metafory