Powojenne dzieje Polski opisane zostały już w kilku syntezach. Wciąż jednak odczuwalny jest brak opracowania, które w sposób możliwie przystępny,  a zarazem wszechstronny zaprezentowałby panoramę ostatnich kilkudziesięciu lat naszej historii nie tylko za pomocą narracji tekstowej, ale także atrakcyjnie i przystępnie opracowanej kartografii i statystyki. To właśnie mapy i graficznie ujęta statystyka stanowią podstawę książki Witolda Sienkiewicza Polska od roku 1944. Najnowsza historia. Uzupełnione o komentarze, kalendaria oraz materiał graficzny dają różnorodny obraz najnowszych dziejów naszego kraju. Pod względem tematycznym książka nie ogranicza się do zaprezentowania jedynie tematyki dot. wydarzeń politycznych, ale pokazuje m.in. zjawiska o charakterze społecznym i gospodarczym. Sięgając po ten album czytelnik znajdzie w niej zarówno tematykę dot. narodzin systemu władzy, kluczowych momentów powojennej walki politycznej i zbrojnej, przełomowych wydarzeń związanych z wymianami kolejnych ekip rządzących PRL, ale także charakterystykę i rolę aparatu bezpieczeństwa polskiego i radzieckiego, ludowego Wojska Polskiego, Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej. Z zakresu historii społecznej w sposób obszerny pokazano powojenne przesiedlenia ludności polskiej, losy Niemców w powojennej Polsce i ich wysiedlenie, losy ludności ukraińskiej, dzieje Żydów oraz innych mniejszości narodowych. Nie pominięto spraw wyznaniowych, ukazując w sposób możliwie szeroki rolę poszczególnych wyznań i Kościołów w Polsce. Osobny rozdział poświęcono zagadnieniom gospodarczym. W tej kwestii obok „klasycznego" ujęcia dziejów gospodarczych naszego kraju autor akcentuje te elementy, które mogą dać odpowiedź na pytanie, które każdy z nas sobie zapewne często zadaje: „dlaczego nie jesteśmy bogaci?". Odpowiedź na to pytanie, kryje się – obok historycznych uwarunkowań ukształtowanych w dawniejszej historii Polski, także w czasach najnowszych. Interesującym elementem tej narracji jest jej porównawczy charakter z krajami bogatej Europy Zachodniej.
Spis treści:
1.    Społeczeństwo, protesty społeczne, strajki
2.    Zbrojna opozycja niepodległościowa i demokratyczna
3.    Wojsko, bezpieczeństwo i represje
4.    Gospodarka
5.    Wyznania
6.    Mniejszości narodowe
7.    Instytucje demokratycznego ustroju (wybory parlamentarne, prezydenckie, referenda)
8.    Oświata, kultura i nauka
9.    Terytorium
Wszystkie działy zawierają oprócz map i komentarzy także ilustracje i kalendaria


Rozdział I
Społeczeństwo, protesty społeczne, strajki
Jest to najobszerniejszy z rozdziałów książki pokazujący – najogólniej mówiąc – dwie przestrzenie najnowszych dziejów naszego kraju. Pierwsza przestrzeń to – obraz walki, martyrologii i sprzeciwu społeczeństwa wobec totalitaryzmu i autorytaryzmu. Do tej kategorii zaliczyć należy różnego rodzaju przejawy czynnej walki z panującą władzą. Tematyki tej dot. podrozdział poświęcony polskiemu październikowi 1956 r., zwłaszcza tej jego części, która traktuje o protestach, mających znamiona powstania zbrojnego, czyli poznańskiego czerwca. Wydarzenia poznańskie zostały zilustrowane na planach miasta, mapach pokazujących ruchy wojsk i sił bezpieczeństwa wokół miasta i w samym mieście, a także najbardziej zapalnych miejscach, w których dochodziło do walki wręcz. Tematykę dotyczącą października uzupełnia mapa pokazująca ruchy oddziałów Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej i niektórych jednostek Wojska Polskiego w przełomowych godzinach obrad VIII Plenum KC PZPR w październikową noc 1956 r. Jest o spaleniu zagłuszarki 18 listopada w Bydgoszczy.
Podobny charakter ma podrozdział traktujący o grudniu 1970 r. na Wybrzeżu i w pewnym stopniu także podrozdział omawiający protesty robotnicze czerwca 1976 r. Wydarzenia grudniowe zostały zilustrowane szczegółowymi planami Gdańska, Gdyni i Szczecina z najbardziej gorących dni i godzin protestów robotniczych. Również wydarzenia czerwca 1976 r. pokazano na mapach i planach Radomia, Płocka i Ursusa oraz na kartogramie pokazującym zakres protestu robotniczego w skali całego kraju. Uzupełnieniem kartograficznego ujęcia wspomnianych wyżej wydarzeń jest komentarz historyczny.
Osobne miejsce poświęcono protestom studenckim 1968 r. Na szczegółowych planach miast zilustrowano te wydarzenia, których przebieg miał najbardziej dramatycznych charakter, m.in. wystąpienia studentów na Uniwersytecie Warszawskim 8 III i jego rozpędzenie przez tzw. siły porządkowe, walki uliczne na Krakowskim Przedmieściu i w innych rejonach miasta, wiece i walki w rejonie Politechniki Warszawskiej, a także walki uliczne i wiece w innych ośrodkach akademickich, takich jak Katowice, Wrocław, Łódź, Poznań i Gdańsk.
Do specyficznych wydarzeń zaliczyć trzeba ogłoszenie stanu wojennego, ponieważ w tym przypadku stroną bezpośrednio inicjującą czynny konflikt była władza państwowa. To ona wystąpiła zbrojne przeciwko znacznej części społeczeństwa. We wcześniejszych konfliktach zwykle robotnicy, czy studenci byli stroną bezpośrednio inicjującą konflikt, w grudniu 1981 r. role się odwróciły. Problematyka stanu wojennego została przedstawiona na kilku mapach, m.in. takich jak wprowadzenie stanu wojennego 12/13 XII 1981 pokazującą ważniejsze ośrodki strajkowe i pacyfikacje strajków przez oddziały wojska i milicji z użyciem czołgów, użyciem ostrej amunicji czy przy użyciu desantu powietrznego. Na mapie uwzględniono kopalnie, w których strajkowano pod ziemią. Ponadto mapa podaje liczby osób internowanych wg województw w grudniu 1981 r. Na innej mapie przedstawiono najważniejsze wydarzenia wprowadzanie stanu wojennego nocą 12/13 XII 1981 r. w Warszawie, m.in. opanowanie przez oddziały desantowe strategicznych punktów miasta oraz jego osłona przez regularne oddziały wojsk lądowych. Mapa ukazująca w sposób syntetyczny sytuację w Polsce w okresie stanu wojennego w latach 1981-1983 jest wizualizacją geograficznego rozmieszczenia ośrodków internowania, ważniejszych strajków i demonstracji oraz miejsc pacyfikacji strajków, a także miejsc gdzie doszło do śmiertelnych ofiar represji w tym okresie. Osobnym elementem tej mapy jest pokazanie miejsca ośrodka internowania Edwarda Gierka i najbliższych jego współpracowników.
Do wydarzeń mających charakter protestów społecznych, ale o nieco mniejszym, siłowym natężeniu zaliczyć należy fale masowych strajków robotniczych lat 1945-1948, której poświęcony został osobny podrozdział. Dodajmy – czego dziś już nie pamiętamy, że strajki tego okresu były najliczniejsze w całym okresie PRL, aż do fali strajków sierpniowych 1980 r.
Swoje miejsce w tym rozdziale znalazły także strajki łódzkie 1971 r., będące niejako przedłużeniem wydarzeń grudnia 1970 r.  na Wybrzeżu, a także strajki majowe i sierpniowe „Solidarności" w 1988 r., które doprowadziły do rozmów władzy komunistycznej z demokratyczną opozycją.
Osobny podrozdział traktuje o mało znanym dziś proteście studenckim podczas obchodów święta 3 Maja 1946 r. w Krakowie. W przeciwieństwie do szeroko znanych wydarzeń marca 1968 r. protest studencki z maja 1946 r. jest czymś, co w świadomości historycznej przeciętnego Polaka po prostu nie istnieje. Tekst w dużym stopniu próbuje również wyjaśnić ten stan rzeczy. Finał wydarzeń był tragiczny.  Podobne wydarzenia jak w Krakowie – choć nie aż tak tragiczne w skutkach – miały miejsce tego dnia w kilkudziesięciu miastach Polski. W dwunastu z nich, m.in. w Katowicach, Gliwicach, Bytomiu, Łodzi i Włocławku, przeciwko manifestantom użyto broni palnej. Już 4 maja proklamowano w Krakowie strajk wszystkich uczelni „aż do odwołania". O tym wszystkim traktuje wspomniany podrozdział, w którym wspomniane wyżej wydarzenia zilustrowana na planach miast, mapach i wykresach.
Wreszcie przestrzeń druga, o której jest mowa na początku – to kwestie szeroko rozumianych spraw demograficznych, zaprezentowanych w książce w ujęciu historycznym. Problematyka ta została zilustrowana na licznych mapach, wykresach, kartogramach i uzupełnione komentarzami historycznymi, pokazującymi takie kwestie jak zaludnienie kraju wg województw i powiatów oraz z podziałem na miasto i wieś, migracje zagraniczne i wewnętrzne ludności na pobyt stały, przemieszczenia i przesiedlenia oraz pochodzenie geograficzne ludności w okresie powojennym (deportacje, repatriacja), struktura i zmiany struktury wieku ludności i konflikty wewnętrzne między różnymi grupami ludności, bilans ludności.
.Rozdział II
Zbrojna opozycja niepodległościowa i demokratyczna
Rozdział drugi, poświęcony zbrojnej opozycji niepodległościowej i demokratycznej jest próbą pokazania przejścia polskiej konspiracji od walki zbrojnej z okupantem niemieckim do walki z osaczającym ziemie polskie nowym totalitaryzmem, nadchodzącym tym razem ze wschodu. Pokazany został zatem końcowy okresu istnienia Armii Krajowej (AK), od momentu realizacji planu „Burza" w lipcu 1944 r. po styczeń 1945 r., gdy organizacja ta formalnie przestała istnieć. „Burza" została przedstawiona na szczegółowej mapie, gdzie zilustrowano najważniejsze kierunki działania poszczególnych jednostek AK, ważniejsze bitwy z oddziałami niemieckimi, a także starcia z jednostkami Armii Czerwonej, siedziby komend obszarów i okręgów AK, przybliżone obszary realizacji akcji „Burza", a także główne miejsca (obozy) internowania żołnierzy AK przez NKWD. Najważniejszej polskiej organizacji podziemnej okresu II wojny światowej, jaką była AK dotyczy jeszcze jedna mapa zamieszczona w tym rozdziale. Pokazuje ona strukturę terytorialną AK w okresie realizacji planu „Burza", czyli od 2. połowy 1944 r. do momentu rozwiązania organizacji. W dalszej części rozdziału zamieszczono mapy oraz komentarze historyczne, pokazujące struktury organizacyjno-terytorialne najważniejszych organizacji poakowskiego podziemia, tzn. Delegatury Sił Zbrojnych (mapa z podziałem na obszary i okręgi) oraz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość" (WiN) (mapa z podziałem na okręgi i inspektoraty). Taka prezentacja umożliwi opisanie w sposób przejrzysty zasięgu terytorialnego tych organizacji i stopnia ich oddziaływania społecznego. Dodajmy, że obie wspomniane wyżej organizacje poakowskie, w szczególności WiN za cel zasadniczy stawiały sobie budowę demokratycznego państwa prawa.
Drugim co do wielkości nurtem polskiej konspiracji było podziemie narodowe, wywodzące się z tej części ruchu narodowego, która weszła do AK (część Narodowych Sił Zbrojnych, scalonych z AK w marcu 1944 r.), ale w w końcu 1944 r., wskutek osłabienia AK, ponownie się oddzieliła i stworzyła Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW). Do tej opcji politycznej, ale o wydźwięku radykalno-narodowym należała ta część NSZ, która w 1944 r. nie podporządkowała się AK i prowadziła samodzielną działalność. Strukturę organizacyjno-terytorialną (podział na okręgi i inspektoraty) tej ostatniej organizacji przedstawiono na osobnej mapie.
Na wykresach i kartogramach, uzupełnionych o komentarz historyczny, dokonano analizy liczebności oraz aktywności najważniejszych organizacji podziemia zbrojnego w latach 1944-1950 (oprócz wspomnianych wyżej organizacji uwzględniono takie organizacje – najczęściej o zasięgu lokalnym – jak: Konspiracyjne Wojsko Polskie, Ruch Oporu Armii Krajowej, Wielkopolska Samodzielna Grupa Ochotnicza „Warta", Armia Krajowa Obywatelska), a także pokazano ich polityczne pochodzenie. Pozwoliło to m.in. na pokazanie rzeczywistego zasięgu i politycznego oblicza zbrojnego podziemia po II wojnie światowej oraz okresów szczególnej aktywności podziemia zbrojnego.
Rozdział III
Wojsko
Nie ulega wątpliwości, iż jednym z kluczowych problemów w badaniach and latami 1944-1989 jest rozpoznanie stopnia i form uzależnienia Polski od ZSRR. Państwo polskie dysponując co najmniej od lipca 1945 r., czyli od uznania przez mocarstwa zachodnie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, wszystkimi zewnętrznymi atrybutami państwa suwerennego i będąc składnikiem społeczności międzynarodowej, pozostawało jednocześnie głęboko i wszechstronnie zależne od ościennego mocarstwa. Konstatacje tą, jeśli nie ma być ogólnikiem, muszą wypełnić analizy, które pozwolą odpowiedzieć na wiele pytań dotyczących mechanizmów owej zależności i dynamiki zmian, jakie w nich zachodziły.
Można powiedzieć, ze badania nad tym problemem należą do najtrudniejszych, co wynika z długotrwałości występowania tego zjawiska oraz jego rozległości. Obejmowało bowiem całą – lub niemal całą – przestrzeń społeczną, a znaczna część powiązań miała charakter niejawny i znajdowała się w strefie objętej klauzula „Tajne. Specjalnego znaczenia".
Jedna z takich przestrzeni, którą zajęto się w prezentowanej książce jest problem bezpośredniej obecności radzieckich oficerów w Wojsku Polskim.
Rozdział ten nie ogranicza się do pokazania miejsca oficerów pochodzących z armii radzieckiej w Wojsku Polskim, ale także jest syntezą dziejów i roli Wojska Polskiego w okresie powojennym. Na licznych mapach pokazano w ujęciu historycznym strukturę terytorialną i organizacyjną Wojska Polskiego (podziały na okręgi wojskowe, lokalizacja największych jednostek wojskowych), jego rolę w konfliktach politycznych tamtego czasu, zwłaszcza podczas interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r. Tej ostatniej kwestii dotyczą szczegółowe mapy pokazujące rozmieszczenie wojsk polskich w przededniu interwencji oraz w trakcie inwazji, już na terenie Czechosłowacji. W ujęciu tabelarycznym zilustrowano stan sił osobowych i technicznych, jakimi dysponowały oddziały polskie biorące udział w interwencji.
Osobne miejsce w rozdziale zajmuje sprawa stacjonującym w Polsce w latach 1945-1993 wojskom radzieckim, które nazywano Północna Grupą Wojsk Armii Radzieckiej (PGW AR). Te liczące z początku pół miliona żołnierzy, w następnych latach ograniczane liczebnie wojska zajmowały w Polsce wiele garnizonów i niekiedy całych miasteczek lub dzielnic większych miast. Do 1956 r. nie podlegały w żadnym stopniu kontroli władz polskich, a po tej dacie kontrola ta była bardzo ograniczona. Seria map ilustruje stan posiadania PGW AR w ujęciu historycznym. Pokazano garnizony, poligony, składy broni i zaopatrzenia i poligony będące w dyspozycji tych wojsk. Na szczegółowym planie Legnicy, która była siedziba dowództwa PGW AR zilustrowano stan posiadania oddziałów armii radzieckiej w ostatnim okresie jej stacjonowania w Polsce. Wspomniane wyżej mapy i planu uzupełnione są komentarzem historycznym.
W rozdziale o wojsku autor zdecydował się zamieścić mapy i wykresy ukazujące radzieckich jednostki NKWD biorące udział w zwalczaniu polskiej partyzantki niepodległościowej po wojnie. Tutaj także znalazły się wykresy i kartogramu dotyczące przeglądowi kadrowemu polskich sił bezpieczeństwa. Kartogramy i wykresy ukazują rozwój sił bezpieczeństwa w latach 1945-1954: struktury terytorialne, stan osobowy, wykształcenie, narodowość, pochodzenie społeczne.
Rozdział V
Kościoły, wyznania
W rozdziale dotyczącym spraw wyznaniowych zamieszczono mapy przedstawiające w ujęciu historycznym podziały administracyjne trzech kościołów o największej w Polsce liczbie wyznawców: rzymskokatolickiego (ok. 35 mln), Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (ok. 1 mln) oraz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP wraz z komentarzem historycznym. Kościół rzymskokatolicki pokazano w pięciu przedziałach czasowych, tj. w latach 1945-72, 1972-92, 1992-2004 i od 2004 r. Kościół prawosławny zilustrowano na czterech mapach obejmujących okresy 1941-1946, 1946-1948, 1948-1983 i od 1983 r. Podziały administracyjne Kościoła greckokatolickiego i ewangelickiego pokazano na mapach współczesnych.
Na wykresach i kartogramach zilustrowano obszernie w ujęciu historycznym  stan posiadania poszczególnych kościołów: liczbę wyznawców ogółem i wg diecezji oraz, liczbę duchownych oraz zakonników parafii. Wraz z komentarze informacje te dają obszerny obraz rozwoju największych kościołów w Polsce od okresu wojny po dzień dzisiejszy. Ponadto w rozdziale tym w sposób syntetyczny przedstawiono dzieje wspomnianych wyżej kościołów na tle wydarzeń politycznych i społecznych Polski okresu powojennego.
Rozdział VI
Mniejszości narodowe
Rozdział szósty książki koncentruje się na pokazaniu miejsca mniejszości narodowych i etnicznych na mapie naszego kraju. Uwzględnione zostały najliczniejsze mniejszości, jak Niemcy, Ukraińcy i Łemkowie, czy Białorusini, ale nie pominięto także Żydów, Czechów. Słowaków, Litwinów, czy Tatarów, a także ludności kaszubskiej jako mniejszości etnicznej.
Liczne mapy i wykresy uzupełnione przez komentarze tekstowe pozwalają szczegółowo prześledzić losy poszczególnych mniejszości od momentu narodzin PRL, w jej nowych granicach i nowych uwarunkowaniach polityczno-demograficznych po dzień dzisiejszy. Obok problematyki dotyczącej liczebności i rozmieszczenia terytorialnego czy struktury społecznej pokazano dzieje mniejszości na tle wydarzeń politycznych, a niekiedy także militarnych. Nie unikano problematyki migracji, kwestii  wyznaniowych oraz miejsca mniejszości w polityce państwa. Sprawy te zilustrowano przy pomocy wielu map i wykresów. Ludności niemieckiej, której dzieje na ziemiach polskich ukazano w szerokim rysie historycznym od momentu pojawienia się pierwszych przybyszy na ziemiach polskich w średniowieczu po dzień dzisiejszy, poświęconych jest wiele map i wykresów, a także planów obozów internowania i obozów pracy. Na mapach tych ukazano przesiedlenia z terenów Europy Wschodniej Niemców na okupowanie ziemie polskie, ucieczkę i ewakuacje ludności niemieckich ze wschodnich prowincji III Rzeszy przez nadciągającą Armią Czerwoną w 1944 i 1945 r., deportację ludności niemieckiej do radzieckich obozów pracy na wschodzi, powojenną deportację (przesiedlenia) z Polski ludności niemieckiej wg województw i regionów oraz z podziałem na strefy okupacyjne Niemiec, do których trafiali wysiedleni, także wysiedlenia wg płci. Zamieszczono tu także mapy i wykresy ilustrujące emigrację ludności pochodzenia niemieckiego do obu państw niemieckich po 1950 r.; to jedynie niektóre mapy opisujące tę mniejszość narodową.
Równie obszerny zestaw map i wykresów dotyczy ludności ukraińskiej. Są to mapy dotyczące losów ludności cywilnej, m.in. przesiedleń z Polski do ZSRR w latach 1944-1946 oraz wysiedleń w ramach akcji „Wisła", jak i mapy ilustrujące struktury terytorialno-organizacyjne partyzantki ukraińskiej (Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – OUN i Ukraińskiej Powstańczej Armii – UPA) na południowo-wschodnich terenach powojennej Polski oraz walkę oddziałów UPA z polskim wojskiem i milicja w pierwszych latach powojennych..
Tak szeroko zakreślona problematyka była dla autora prawdziwym wyzwaniem. Trudności ujawniły się już przy próbie określenia liczebności mniejszości narodowych, zarówno w okresie bezpośrednio po wojnie, jak i – i to dla czytelnika może być pewną niespodzianką – w okresie współczesnym. W pierwszym przypadku problem polegał m.in. na tym, że wszelkie szacunki okazywały się wątpliwe w obliczu dokonujących się w tym czasie ogromnych przemieszczeń ludności. Ponadto nie przeprowadzano spisów ludności, w których uwzględnione byłoby kryterium narodowości. Dopiero w spisie powszechnym z 2002 r. uwzględniono pytanie o narodowość. Ale i w tym przypadku deklarowana przynależność narodowa często znacznie odbiegała od rzeczywistego poczucia narodowego. Wiele osób bowiem w spisie z 2002 r. nie podawała – z różnych względów – rzeczywistej przynależności narodowej. Stąd podane na mapach obrazujących strukturę terytorialną mniejszości narodowych i etnicznych w 2002 r. należy traktować jako wielkości zaniżone, zbliżone do minimalnych. 
Rozdział VII
Instytucje demokratycznego ustroju (wybory parlamentarne, prezydenckie, referenda)
Rozdział instytucje demokratycznego ustroju (wybory parlamentarne, prezydenckie, referenda) jest wszechstronną prezentacją rezultatów wyborów do parlamentu (czyli z podziałem na sejm i senat), począwszy od wyborów czerwcowych roku 1989, a także wyborów prezydenckich, poczynając od 1990 r. do ostatnich wyborów roku 2010. Na kartogramach pokazano również wyniki referendum o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej z czerwca 2003 r., oraz wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego z roku 2004 i 2009.
W rozdziale tym autor zdecydował się także pokazać za pomocą wykresów skład polityczny Krajowej Rady Narodowej w latach 1945-1947, czyli w okresie, w którym autentyczna opozycja polityczna miała jeszcze swą reprezentacje w parlamencie, zanim władza komunistyczna nie zdominowała wszelkich krajowych instytucji politycznych. Istotnym uzupełnieniem ujęcia kartograficznego problematyki wyborów jest komentarz historyczny.
Rozdział VIII
Oświata, kultura i nauka
Szczupłość miejsca nie pozwoliła na szersze potraktowanie tematyki związanej z szeroko rozumiana kulturą, nauką i oświatą, stąd autor ograniczył się do zaprezentowaniu za pomocą wykresów i kartogramów w ujęciu historycznym, rozwoju szkolnictwa wyższego od okresu powojennego po współczesność. Pokazano rozwój liczebny wyższych uczelni oraz uczęszczających do nich studentów. Czasy najnowsze to wielki rozwój wyższego szkolnictwa prywatnego, stąd zaprezentowana statystyka dla tego okresu uwzględnia podział na szkoły publiczne i niepubliczne.
W rozdziale tym udało się także zamieścić informacje o rozwoju  niezależnym ruchu wydawniczym w okresie od 1976 do 1989 r.
Rozdział  IX
Terytorium
Rozdział ten niemal w całości dotyczy zmian w podziałach administracyjnych kraju od czasów wojny, jednak z kilkoma wyjątkami, dotyczącymi zmian przebiegu granicy państwowej w rejonie Szczecina w 1945 r. oraz w 1951 r. w rejonie Hrubieszowa i w Bieszczadach . Zmiany te zostały zilustrowane za pomocą szczegółowych map.
Jak wspomniałem wyżej zasadnicza tego rozdziału dotyczy zmian podziałów administracyjnych kraju. Problematykę tą pokazano za pomocą map uwzględniających zachodzące zmiany (na szczeblu województwa i powiatu) od 1945 r. po czasy współczesne. Pierwsze mapy – pokazujące  podziały w 1945 r. ilustrują terytorium Polski podzielone na województwa (na tzw. ziemiach starych) oraz na okręgi administracyjne, które utworzono na terenach zachodnich (tzw. ziemie przyłączone lub tzw. Ziemie Odzyskane), znajdujących się w dużej mierze pod radziecką administracją wojskową.
Początkowo, na obszarze tzw. Ziem Odzyskanych władze polskie niemal w całości przejęły niemiecki podział administracyjny. Przez niektóre przygraniczne powiaty została przeprowadzona nowa granica państwowa, odcinając części powiatu od ich siedzib. Tak więc, zarówno na obszarze Polski jak i Niemiec, powstały skrawki powiatów bez konkretnej siedziby, administrowane z sąsiednich powiatów (aż do ich wcielenia do tychże). Część powiatów grodzkich z tzw. Ziem Odzyskanych zachowano, inne połączono, akcentując jednak ich dawną odrębność nazwami typu powiat gliwicki z miastem Gliwice.
Nazewnictwo stosowane w nazwach oficjalnych nie było konsekwentne. Mieszano nazwy rodzime (np. powiat średzki czy wrocławski) z germanizmami typu powiat rychonecki czy jansborski. Z powodu braku standaryzacji, również pisownia odbiegała od dzisiejszej w nazwach takich jak powiat głupczycki, grotkowski czy licbarski.
Dopiero 28 VI 1946 r uregulowano dotychczasowy chaotyczny podział administracyjny. Na obszarze tzw. Ziem Odzyskanych utworzono wtedy trzy nowe województwa: olsztyńskie, szczecińskie i wrocławskie. Bezstołeczne skrawki przygranicznych powiatów zostały skomasowane a ustalone nowe powiaty otrzymały polskie (używane współcześnie) nazwy. Część terenów tzw. Ziem Odzyskanych przyłączono do polskich przedwojennych województw – białostockiego, gdańskiego, poznańskiego i śląskiego.
W tym czasie zmiany zachodziły także w innych częściach kraju. Dla przykładu, 18 VIII 1945 r. utworzono województwo rzeszowskie z pozostałej w Polsce części województwa lwowskiego i 4 powiatów województwa krakowskiego (dębicki, gorlicki, jasielski i mielecki) oraz zmieniono granice województw: śląskiego, krakowskiego, kieleckiego, białostockiego i warszawskiego (powiaty będziński i zawierciański przeniesiono z województwa kieleckiego do śląskiego, olkuski z kieleckiego do krakowskiego oraz łomżyński z warszawskiego do białostockiego. Te właśnie zmiany zostały ujęte na pierwszej mapie prezentującej w tej książce podziały administracyjne Polski. Kolejne zmiany – również pokazane na osobnej mapie nastąpiły we wrześniu 1945 r. Serię głównych zmian administracyjnych zakończyły wspomniane wyżej zmiany z czerwca 1946 r., a pokazane na mapie opublikowanej w tym rozdziale.
Najpóźniejsza chronologicznie mapa administracyjna Polski ilustruje ostatnią wielką reformę podziału administracyjnego Polski z 1999 r.
Książkę wydało wydawnictwo Demart, 02-Warszawa, ul. Poczty Gdańskiej 22 a, tel. 22 662 62 63,