Emigracja stała się teraz czymś naturalnym, czymś modnym. Jak wiele ludzi wyjechało, zostawiając swoje rodziny i najbliższych? Wyjechało do nowego, obcego im świata w poszukiwaniu szczęścia, pieniędzy czy też lepszego jutra. Każdy doskonale wie, jakim stereotypem obarczono nas-Polaków. Tytuł oraz fragment wiersza pt. Emigracje pokazuje, jak wielkie jest zaangażowanie ROMUALDA MIECZKOWSKIEGO w sprawy polskie za granicą. Jest to wyjątkowa osoba dbająca o rozpowszechnianie polskiej kultury oraz pokazywanie nam, Polakom, jak żyje się na Wschodzie. Jak sam powiedział, o swojej książce: Starałem się odpowiedzieć na pytanie: co dziś oznacza pisać po polsku na Litwie i gdziekolwiek bądź poza Polską. Autor na pierwszy plan wysuwa kwestie tożsamości, szukania swego miejsca na ziemi.
Cała książka podzielona jest na pięć rozdziałów. Pierwszy z nich: Canaletto maluje Wilno jest obrazowym, wręcz malowniczym przedstawieniem miejsc tego jakże pięknego miasta. Znajdują się tu wiersze, ukazujące mniej znane, bądź pomijane przez zwykłych, szarych ludzi elementy miasta. Autor zwraca uwagę między innymi na bez rosnący na pętli autobusowej, czy na chodniki, zbudowane w czasach sowieckich. W bardzo obrazowy sposób ukazuje wszystkie nieznane dotąd miejsca Wilna, które współtworzą jego wspaniałą atmosferę.
A koło budki z lodami całą mocą kwitł bez
i do góry strzelał figlarnym obłokiem
Wszędzie znajduje coś, co warto zobaczyć, nad czym warto się zastanowić. Bez stał się tutaj symbolem przypominającym poznaną wcześniej kobietę. Choć może jej już więcej nie zobaczyć to pięknie pachnący kwiat przypomina o niej. Wiersz Chodniki-relikty odkrywa przed nami, wielką mękę osób pracujących przy jego tworzeniu:
Skrawki przedwojennych trotuarów
w miejscach niespodziewanych
zachowały się niczym relikty
niepojęte oazy na mapie trwania
Niewiele ludzi zastanawia się, spiesząc do pracy kto zrobił chodnik, po którym właśnie zmierzają. Jest to ogromny problem naszych czasów. Chcemy odciąć się od więzi z przeszłością, która nad nami ciąży. Nie jest to możliwe. Musimy pamiętać o historii kraju, mówić o niej głośno i przede wszystkim nie bać się jej. Do tego dąży w tym i wielu innych utworach Romuald Mieczkowski.
Wiele w tych wierszach kolorów, co pomaga nam wydobyć ich głębię. Wiele również natury, często spotkamy się z opisem drzew, nieba, kwiatów, owoców. W utworze Canaletto maluje Wilno znajduje się kunsztowny opis wileńskiego nieba:
A jakież namalowałby nad Wilnem niebo -
byłaby to z pewnością metafora wejścia do raju
Utwory te pokazują prawdziwe piękno przyrody oraz samego miasta, które zachwyca zwykłego zjadacza chleba swoją prostotą i historią.
Wiersz W dzielnicy szczęśliwych ludzi ujawnia widoczne granice między grupami społecznymi. Obnaża także fałszywe szczęście bogaczy. Cały utwór oparty jest na kontraście, między willami ludzi majętnych, mieszkających po jednej stronie ulicy, a rozpadającym się ruinami, w których mieszkają prości i biedni obywatele miasta. Autor pokazuje, że pieniądze i wspaniały dom nic nie znaczą. Najważniejsze w życiu człowieka jest szczęście. To ono jest życiowym napędem. Wiersz ten pokazuje, że znajdziemy je w codziennych sytuacjach, w sprawach błahych i dla wielu osób nieważnych. Jednak, aby być szczęśliwym należy nauczyć się cieszyć drobiazgami.
Pewnie tam żyją ludzie zaradni i może szczęśliwi
ale mnie interesują dawne zabudowania tutaj […]
Jacyż tam szczęśliwi – chorują też i umierają
a ja w swojej chatynce dzięki Panu Bogu
mieszkam tu od zawsze, jeszcze sprzed wojny -
nabierając wody ze studni z dumą odpowiada
Kolejny rozdział nosi nazwę Pytanie o korzenie. Zawiera w sobie przede wszystkim wiersze o tematyce filozoficznej. Autor często zadaje sobie pytanie kim jest? Do kogo należy? W utworze Krawat po ojcu autor wspomina swego tatę. Krawat przypomina mu o ojcu, o wspólnie spędzonych chwilach. Czytając utwór, zauważamy wielkie zżycie ojca z synem. Łączyła ich niesamowita więź, widoczna w każdym słowie utworu.
Ojciec wiązał krawat każdego razu bardzo starannie
niekiedy wypożyczałem go sobie po cichu na zabawę
a po śmierci taty odzyskałem krawat na zawsze
Po śmierci ojca krawat stał się tą rzeczą, która te wspomnienia przywołuje.
W tym tomie znajdziemy bardzo dużo sentymentalnych powrotów do rodzinnych stron, do osób, które w życiu autora były bardzo ważne oraz do miejsc, które zajęły szczególne miejsce w jego pamięci. Znajdziemy również wiersze o tematyce patriotycznej między innymi do papieża Jana Pawła II, czy nawiązujące do II wojny światowej. Poeta chciał pokazać nam jak szybko umyka czas, jak nagle stajemy się ludźmi z bagażem doświadczeń.
Trzecim rozdział zatytułowany jest Pokochać Warszawę. W nim znajdziemy patriotyczne, przepełnione miłością do ojczyzny utwory. W nich poeta przekazuje czytelnikowi swoje prawdziwe uczucia, swoją miłość do ojczyzny. Stara się w pełni oddać to, co tak naprawdę jest dla niego najważniejsze. Sam utwór pt. Co mnie tu trzyma jest jakby manifestem wielkiego przywiązania do Polski.
Warszawa wyrywa mnie Wilnu –
bywam w niej częściej i z rozsądku (…)
co mnie więc tu trzyma –
Język którym karmi się dusza
może słowa pozwalające do syta
dotykać niepojętych losów i zdarzeń
Poeta bardzo zżyty jest z Warszawą opisuje różne jej miejsca i dzielnice. Znajdziemy także przedstawione codzienne sceny z życia, ukazujące życie zwykłych ludzi. Wierszem, który w szczególny sposób zwrócił moją uwagę jest Dopełnienie istoty rzeczy. W tym utworze, autor w jakże prosty a zarazem finezyjny sposób obnaża istotę człowieczeństwa.
Człowiek będzie człowiekiem
jeśli po upadku wstanie i pójdzie
by dać świadectwo
Kolejny rozdział to Białe i czarne. W nim znajdziemy problemy związane z byciem poetą. Sam wiersz Nie wszystko jest poezją przedstawia jak trudna jest poezja, jak wiele jej wśród nas. Jednak nie każdy potrafi ją odnaleźć wokół siebie.
Wszystko jest poezją – orzekł poeta
i w tych słowach zawarł wiele racji –
niezliczone są bowiem obszary poezji
jej mianowniki ze światłem i mrokiem (…)
Poezja jest w każdym prawie geście
w powiedzianym spontanicznie
i niedopowiedzianym mądrze słowie
Nie ma poezji w marnych uczynkach
ani w kiepskich wierszach
Widzimy, że autor zwraca dużą uwagę, iż mimo poezja jest wszędzie, to nie każdy napisany wiersz oznacza bycie poetą. Tego trzeba się nauczyć, trzeba widzieć poezję i ją czuć. Nie każdy człowiek stworzony jest do pisania wierszy. Utwór Bardzo ważny wiersz pokazuje prawdziwą, bolesną prawdę o życiu literackim. Przedstawia on sytuację, gdzie ludzie zamiast słuchać pięknego utworu myślą o poczęstunku, czekającym ich na koniec spotkania. Niestety jest to realna rzeczywistość, dziś nikt nie czyta poezji, mało ludzi fascynuje się liryką.
(…) Nareszcie poeta odnalazł swój wiersz
czyta go mocno wzruszony
w nadziei że jego przesłanie ocali
komuś życie i wpłynie na nasz czas
Sala czeka aż poeta kończy czytać
swój bardzo ważny wiersz
Ostatni rozdział Dwa miody mówi o kobietach. To one są głównym tematem wiersza. Wiele tutaj miłosnych uniesień, słów skierowanych do płci pięknej.
Tamte długonogie i młode kobiety
o jędrnych i dumnych biustach
z odrzuconymi do tyłu włosami
wiedzące dobrze czym jest ciało
a czym dotyk ciemną nocą
zakradają się do moich snów (…)
Jest to fragment wiersza Konkurentki. W doskonały sposób ukazuje on fascynację autora kobietami. W pięknych słowach opisane zostały wszystkie ich atuty oraz wdzięki.
Cała książka jest zbiorem dobrych, przemyślanych utworów. Pomaga nam zrozumieć, co czuje poeta piszący w języku polskim, poza granicami kraju. W większości wierszy znajdziemy szczerą tęsknotę za ojczyzną. Autor jednak nie poddaje się i wprowadza dużo polskości do miejsca, w którym mieszka. Stara się szerzyć w jak najlepszy sposób polską kulturę na Litwie.
Romuald Mieczkowski, Na litewskim paszporcie, Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Kultury ,,Znad Wilii", Wilno 2011