Pisząc o książkach poetyckich chętnie sięgamy po publikacje – meteory, po tomiki młodych – zapowiadających się… A jakie drogi, ścieżki czekają na tych, którzy dopiero w dojrzałe swe lata sięgnęli po pióro? Czy osobowość ułożona latami doświadczeń, ukształtowana świadomość, język… jednym słowem, czy sięgający po pióro w tej sytuacji, mają szansę, by zapisać w sposób własny, oryginalny, swą literacką ścieżkę? Jedno więc pytanie i trzy odpowiedzi w twórczości trojga…

Zupełnie przypadkowo natknąłem się w Internecie na świetny artykuł zmarłego w ubiegłym roku znakomitego polskiego geografa Piotra Eberhardta (profesor Uniwersytetu Warszawskiego, zmarł 20 września 2020 roku, pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie). Nie był to oczywiście pierwszy artykuł Profesora na temat federalizmu i Środkowej Europy. Jako geograf zauważył, że federacja przyjmuje na mapie świata konkretną postać geograficzną. W artykule, o którym mowa przedstawił koncepcje federacyjne Milana Hodży (Przegląd Geograficzny, 2016, 88,2, s. 223-246).

W 12(311)/2021 numerze „Akantu” ukazała się recenzja mojej książki „Legenda Marka Hłaski” („Moja Przestrzeń Kultury”, Warszawa 2021), pt. „Wspomożenie mitu”. Jej autor, Mieczysław Wojtasik, stawia dwie zasadnicze tezy: wspomagania i ożywiania przeze mnie pośmiertnie mitu autora „Pięknych dwudziestoletnich”, jak również samemu Hłasce zarzuca „niechlubną postawę kolaboranta z UB” (sic!). Przyznam, że osłupiałem ze zdumienia. Mam wrażenie, że autor tej recenzji albo nie zrozumiał, o czym napisałem, albo z kolei tuż przed napisaniem recenzji zażył środki zmieniające świadomość. Najprawdopodobniej jednak wykazał się ignorancją i podejrzewam, że nie przeczytał mojej książki. Powiela on bowiem w swoim tekście utarte w przestrzeni publicystycznej mity, legendy i kłamstwa z czasów PRL-u na temat Hłaski i jego twórczości.

1 listopada

Kwestuję na Cmentarzu Starofarnym na renowację zabytkowych grobów. Mam tu swoich fanów. Tak jak ja kwestuję od lat o określonej godzinie (od piętnastej do szesnastej), tak oni też o tej porze zawsze przychodzą. Teraz też przyszli. Pytają, dlaczego nie było mnie w ubiegłym roku? Zapomnieli, że w ubiegłym roku cmentarze nam pozamykali. Dobra ludzka pamięć; chce pamiętać tylko to, co dobre.

Teren sawanny jest dość równy, trawiasty, porośnięty różnymi gatunkami akacji, baobabem, eukaliptusem, dziką palmą olejową, bobowcem, isoberlinią i wilczomleczem drzewiastym. Zwarcie drzewostanu nie przekracza 10%. Należy podjechać tuż nad ranem, jak najbliżej i jak najciszej do armat, wymijając podczas jazdy drzewa, chroniąc się za ich pniami i rozłożystymi koronami. Wróg jak najpóźniej powinien się o nas dowiedzieć. Jeśli Dinka czują się pewnie i bezkarnie, może w ogóle nie będą pilnować armat. Chyba że obsługę armat stanowią wyszkoleni żołnierze Sudanu – wówczas trudniej będzie ich zaskoczyć. Problem polega na tym, że siły ONZ w Arnetteville posiadają tylko jeden transporter opancerzony w pełni uzbrojony, przywieziony z Polski. Brytyjczycy i Amerykanie operują bowiem tylko samochodami terenowymi o wzmocnionej konstrukcji. I tak, przykładowo,  amerykański wielozadaniowy pojazd kołowy, w skrócie HMMWV, potocznie Humvee, (błędnie Hummer) nie był pomyślany jako pojazd bojowy. Wytrzymuje ostrzał z broni kalibru 7,62 mm (czyli kałach) oraz trafienia odłamkami. Odziały pokojowe ONZ nie są przystosowane do zaczepnych działań ofensywnych ani nawet do walki obronnej z siłami pancernymi.

Najnowsza książka poetycka Andrzeja Zaniewskiego, dopiero co wydana, nosi intrygujący apostroficzny tytuł: Oszukałaś mnie Metaforo szkarłatnym cieniem. Odnajdziemy ten tytuł w jednym z wierszy, w którym podmiot liryczny zrażony kłamstwem, a nawet hipokryzją Metafor tak pisze:

W jednym tomie, liczącym 308 stron, znajdujemy teksty poetyckie (część przetłumaczona na zamieszczone obok wiersza języki: ormiański (14), rosyjski (7), chiński (7), włoski (4), francuski (1); prozatorskie (minireportaże) i kilkadziesiąt fotografii.

Krótko. Bo „Patrząc w niebo” Grażyny Kowalewskiej nie wymaga recenzji, dzięki przedstawionym publicznie faktom, solidności i artystycznej wrażliwości.

„Bóg jest swym własnym naśladowcą w człowieku. Imituje samego siebie”

Za życia wydał tylko jedną książkę i to prawie niezauważoną. Może dlatego z taką goryczą mówił, że jesteśmy krajem „gdzie każdy – czyn za wcześnie wschodzi. / Ale – książka – każda … za późno.”

Niedawno opisywałam wspomnienia o moim dziadku, ROMUALDZIE BUZKIEWICZU, ojcu mojej mamy i doszłam do wniosku, że powinnam zrobić to samo i odszukać dane o moim drugim dziadku, ojcu mego ojca, WŁADYSLAWIE ŚWIRCZEWSKIM. Z uwagi na to, że dziadek mój i jego przodkowie, pochodzą z terenów dzisiejszej Ukrainy, a dawniej polskich, poszukiwania te są trudne i żmudne.

Tamtego dnia definitywnie, również dzięki Rumunom, współautorzy zamachu Stanu z ambasady RP w Bukareszcie uratowali konstytucyjną ciągłość Państwa, którego internowana prezydencka głowa, Ignacy Mościcki, zdołał - powiedzmy - pełnoprawnie przekazać funkcję następcy na terytorium Francji.

Tym razem nie będzie ani słowa o politykach. Obsesja pokazywania swej ważności i wielkości ogarnia coraz szersze masy bezimiennych. Jednak rzadko kto na cudzą ważność uwagę zwraca, zajęty pielęgnowaniem własnej! Zresztą okazanie komuś życzliwości i zainteresowania bywa ryzykowne i może empatycznemu naiwniakowi wyjść bokiem. O takiej sytuacji mówiło od wieków aktualne przysłowie: Daj komuś palec, to chce całą rękę. Po 1989 roku postawa ta w ekspresowym tempie ewoluowała, dlatego też w latach 90. przysłowie to nieco uaktualniłam: Daj komuś palec, to ci urwie rękę. Po jakimś czasie znów wymagało ono uaktualnienia: Daj komuś palec, to ci urwie rękę i wejdzie na głowę. Jak brzmi dla mnie w chwili obecnej – nie przytoczę, ze względu na przedświąteczny czas pokoju i dobra. 

Samochwalczo przez lata mogłem mówić, pisać: „Protokół Kulturalny” – jedyne od ponad 20 lat, pismo literackie w Poznaniu, po upadku „Arkusza” Bogusławy Latawiec… Teraz sytuacja się zmieniła. Już drugi rok poznański oddział ZLP wydaje „ReWiry”, kwartalnik literacki.

Któregoś dnia poszedł do sklepu po bułki. Przed nim, w kolejce stał ktoś czarny, wysoki, w czarnym płaszczu i takimże kapeluszu, z żałośnie oklapłym, szerokim rondem. Kupował butelkę mleka. S. uśmiechnął się w duchu z wyrozumiałą poufałością. Tamten wyszedł z butelką mleka w ręku. Miał ogorzałą twarz. S. kupił bułki i wyszedł ze sklepu.