„Gdzie jest mój Homel, kochany Homel - śpiewa Alosza Awdiejew, określający sam siebie „Trochę Russkij, trochę Żyd”, sugerując równocześnie, że to drugie co do wielkości białoruskie miasto było jakoby marnym, zapyziałym żydowskim miasteczkiem. Nawet jeśli tak było (a nie sądzę), to czas ten dawno minął.
Początki położonego nad dopływem Dniepru - rzeką Soż sięgają X wieku. Wówczas wzniesiono tu pierwszy drewniany gród obronny. Znajdował się on na ziemiach Rusi Kijowskiej, w Księstwie Czernihowskim. W końcu XIV wieku został przejęty przez Litwinów aby po Unii w Krewie znaleźć się jako część Wielkiego Księstwa Litewskiego w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów aby po I rozbiorze Polski w 1772 trafić w ręce Rosji. Caryca Katarzyna II wspaniałomyślnie podarowała miasto wraz z okolicznymi dobrami „dla rozrywki i radości” feldmarszałkowi Rumiancewowi. W I połowie XIX wieku Homel stał się własnością rodziny Paskiewiczów. To właśnie Iwan Fiodorowicz Paskiewicz (ten sam, co niechlubnie zapisał się w polskiej historii jako namiestnik Królestwa Polskiego) przebudował i rozbudował pałac Rumiancewów i Paskiewiczów, nadając mu kształt okazałej, otoczonej parkiem rezydencji. W rękach Paskiewiczów rezydencja pozostawała do 1917 roku, kiedy po rewolucji została upaństwowiona i przeznaczona na muzeum.
Na okres przynależności do Rosji przypada czas niezwykle burzliwego rozwoju miasta, słynącego z eleganckiej zabudowy. Cała okolica czerpała korzyści z transportu towarów rzeką Soż. W 1850 roku przez Homel przeszła szosa Sankt-Petersburg - Odessa i pierwsza w Rosji linia telegraficzna Sankt-Petersburg-Sewastopol. Od 1873 Homel stanowi ważny węzeł kolejowy na przecinającej kontynent linii Libawa (Lipawa) Romensa. Słynie też z nowo wybudowanej fabryki papieru, huty szkła, ceramiki, gorzelni i cukrowni oraz fabryk włókienniczych ale i… z jarmarku końskiego.
Rozwój przemysłu i transportu przyciągał ludzi. W XIX wieku ludność Homla się potroiła, aby w 1913 r. wynosić już 105 tys. mieszkańców. A więc znaczne miasto a nie miasteczko… W 1919 roku miasto zostało stolicą Guberni Homelskiej a od 1926 r. weszło w skład Radzieckiej Białorusi. W 1933 powstał tu port rzeczny.
Trwająca od 19 sierpnia 1941 do 23 września 1943 okupacja hitlerowska i tu wycisnęła swoje piętno. W okolicach działały liczne oddziały partyzanckie. W odwecie hitlerowcy wymordowali ponad 30% ludności, w tym niemal całą społeczność żydowską. Zniszczenia miasta sięgały 80%...
Kolejna tragedia dotknęła miasto za sprawą katastrofy czarnobylskiej w 1986 r. Homel znalazł się w strefie skażenia radioaktywnego. Nastąpił kryzys gospodarczy i ludnościowy. Wielu postanowiło wyjechać na zawsze. Dopiero od 1996r następuje stopniowe odrodzenie.
Dzisiejszy Homel to 535 tysięczna stolica obwodu i rejonu homelskiego, nowoczesne miasto z pięcioma wyższymi uczelniami, teatrem, licznymi placówkami kultury i sportu, pełne uśmiechniętych, życzliwych ludzi. Działa tu też aktywnie koło Związku Pisarzy Białorusi, wydawane są liczne czasopisma.