Archiwum

Katarzyna i Jerzy Samusikowie - Zapomniany pałacyk w Antoszewie

0 Dislike0
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

W okręgu poniewieskim, przy szosie łączącej Birże z Kupiszkami leży wieś Antoszewo (lit. Antašava). Na jej obrzeżu zachował się pałacyk będący siedzibą właścicieli miejscowego majątku ziemskiego. Pierwsze wzmianki o tych włościach, noszących wówczas litewską nazwę Papyvesys, pochodzą z 1595 roku, natomiast pierwszym ich dziedzicem, wymienianym w dokumentach z XVIII wieku, był niejaki Chojnowski. W tymże XVIII wieku, w okresie 1779-1791, dobra te znajdowały się w rękach A. Poczobuta, a potem, w latach 1791 i 1792 przejął je I. Lutkiewicz.  Następnie, przez bez mała sto lat (1792-1888) należały one do Antoszewskich.

Od ich nazwiska wziął nazwę zarówno majątek, jak i wieś do niego należąca. Pierwszym ich właścicielem z tej rodziny był porucznik wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego Jacek Antoszewski. Skupował on leżące po sąsiedzku drobne majątki szlacheckie, by stać się właścicielem rozległych włości. Jego potomek, Hiacynt Antoszewski zbudował w latach 1812-1816 zaprojektowany przez Michała Anioła Schulza klasycystyczny pałacyk.

Na planie zbliżonym do kwadratu stanął na wysokiej podmurówce dwukondygnacyjny budynek, siedmioosiowy we wszystkich elewacjach, pokryty znacznie spłaszczonym czterospadowym dachem. Centralną część elewacji frontowej zajął wydatny, trójosiowy ryzalit, zwieńczony trójkątnym frontonem i nakryty dachem dwuspadowym. Jego duże, wieloszybowe okna, zamknięte zostały półkoliście, zarówno na parterze, jak i na piętrze. Pozostałe okna w korpusie głównym były prostokątne, prawdopodobnie trzyszybowe. Na piętrze nie ozdobiono ich zupełnie, na parterze zaś otrzymały niezbyt wydatne obramienia, w ryzalicie natomiast, zarówno na piętrze, jak i na parterze, oprofilowano je wgłębnie. Obie kondygnacje oddzielił płaski, szeroki gzyms, a kostkowy gzyms poddachowy został wydatnie wyprofilowany. Pod nim otoczył budynek fryz tryglifowy z pustymi metopami, tylko na ryzalicie miejsce fryzu zajęły płyciny.

Na parterze usytuowano pokoje mieszkalne, dwie sypialnie, pokój stołowy, gabinet pana domu, na piętrze zaś - pomieszczenia reprezentacyjne: salon, salę taneczną, jadalnię dla gości, pokoje gościnne.

Pałac otoczył 6-hektarowy park, w którym rosły drzewa rodzime: dęby, brzozy, lipy, topole, modrzewie.

Hiacynt Antoszewski zmarł bezpotomnie i jego majątek przejął bratanek, Kazimierz Antoszewski. On z kolei miał kilku synów, a gdy zmarł w 1850 roku, Antoszewo odziedziczyli dwaj z nich. Aleksander i Jan. Wzięli oni udział w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku ich dobra zostały przez władze carskie zarekwirowane. Udało się je odzyskać w 1873 roku Kazimierzowi Mieczysławowi Antoszewskiemu, po to, by je w 1888 roku sprzedać Stanisławowi Simoniemu. Stanisław Simoni zmarł w 1904 roku, a jego dzieci, Petronela i Józef, przejęły antoszewski majątek. Został on jednak podzielony na pięć części i sprzedany w 1926 roku.

Po II wojnie światowej, a dokładnie w 1949 roku w Antoszewie powstał kołchoz, w skład którego wszedł dawny majątek Antoszewskich. Działania wojenne nie uszkodziły budynku pałacowego i w latach 1950-1997 mieściła się w nim szkoła podstawowa. Później przejął go miejscowy dom kultury, ale gdy odwiedziliśmy Antoszewo w lipcu 2016 roku, pałac wyglądał na opuszczony, a wokół głównego wejścia porastały gęste krzewy.

 

Wydawca: Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych - akant.org
We use cookies

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i doświadczeń użytkownika (Tracking Cookies). Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.